 | Μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, ο λεγό- μενος «Μακεδονικός Αγώνας» ελάχιστα είχε απασχολήσει την ιστοριογραφία. Υπήρχαν μό- νο κάποιες ιστορίες στα μυθιστορήματα της Πηνελόπης Δέλτα. Εκτιμώντας όμως, μετά το 1946-49, ότι το θέμα προσφερόταν για προ- παγανδιστική αξιοποίηση και στο πλαίσιο του ψυχροπολεμικού κλίματος της εποχής, ο Μα- κεδονικός Αγώνας εντάχθηκε στην επίσημη ιστορία. Έτσι, σήμερα θεωρείται από το κατε- στημένο ως ένας ηρωικός αγώνας, ένας απελευθερωτικός πόλεμος των πληθυσμών της Μακεδονίας, που μιλούσαν ρωμέικα (ελλη- νικά), κατά το διάστημα 1904-08, κάτι σα δεύ- τερο «μικρό ʼ21». |
Εξετάζοντας όμως σε βάθος τα ιστορικά στοιχεία και τα κείμενα των ίδιων των αποκαλούμενων μακεδονομάχων, προκύπτει, ότι η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Ο δήθεν ηρωικός αυτός αγώνας είναι ένας μύθος, που υπάρχει μόνο στη φαντασία ορισμένων ρωμιών ιστορικών. Εκείνο, που στην πραγματικότητα συνέβη, μόνο αισθήματα ντροπής και θλίψης μπορεί να μας γεμίσει.
Οι μακεδονομάχοι δεν είχαν σκοπό την απελευθέρωση των ρωμιών της Μακεδονίας από τους οθωμανούς (τα σύνορα του κράτους τότε έφταναν ως τη Θεσσαλία), ούτε απέβλεπαν στην κατοχή συγκεκριμένων εδαφών, αλλά στην επαναφορά των μακεδονικών πληθυσμών στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης δεδομένου, ότι οι βούλγαροι είχαν αποσχισθεί ιδρύοντας δική τους Εκκλησία, την Εξαρχία, στην οποία είχαν υπαχθεί τότε πολλοί μακεδόνες.
Στην οθωμανική Μακεδονία, αντί Ελλάδα και Βουλγαρία να πολεμούν τον υποτιθέμενο κοινό εχθρό, τους τούρκους, χρηματοδοτούσαν συμμορίες, που ανταγωνίζονταν στο ποιoς θα τρομοκρατούσε περισσότερα χωριά, ώστε να δηλώσουν υποταγή είτε στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, είτε στη Βουλγαρική Εξαρχία.
Ο Παύλος Μελάς περιγράφει χαρακτηριστικά: «Τότε, αποτεινόμενος προς όλους, απήτησα όπως εντός δέκα ημερών επιτροπή από αυτούς τους δυο και τρεις άλλους μεταβή εις την Μητρόπολιν, δηλώση υποταγήν εις τον μητροπολίτην, ζητήση την επάνοδον του ιερέως και την ανοικοδόμησιν του καέντος ελληνικού σχολείου. Μου το υπεσχέθησαν, τους έβαλα και ωρκίσθηκαν εις την εικόνα, που έλαβα πρό τινος, ότι θα είναι πιστοί εις την Ορθοδοξίαν και ότι θα αποκρούουν τους βουλγάρους και τας προτάσεις των. Εγώ δε τους υπεσχέθην, ότι θα περιπολώ εδώ δια να τους προστατεύω. Aλλʼ αν κανείς παραβή τον όρκον, τον οποίον εκουσίως έδωκε, τότε πλέον δεν θα υπάρξη οίκτος διʼ αυτό». (Ναταλίας Μελά: «Παύλος Μελάς», έκδ. «Σύλλογος προς διάδοσιν Ελληνικών Γραμμάτων», «Δωδώνη», Αθήνα—Γιάννινα, 1992, σελ. 386).
Το εθνικιστικό παρακράτος στην αρχή, αλλά και το ίδιο το κράτος στη συνέχεια, συμμάχησαν άτυπα με τις οθωμανικές αρχές. Λεφτά και όπλα διατέθηκαν άφθονα για τη συγκρότηση και αποστολή σε μακεδονικά εδάφη ―όχι τακτικού στρατού, αλλά― μισθοφορικών ομάδων, των οποίων ο αριθμός έφτασε συνολικά τους 2.000 περίπου άνδρες.
Υπό την ηγεσία ρωμιών ληστών, εξαγορασμένων βούλγαρων ληστών ή/και υπαξιωματικών/αξιωματικών δεν πολέμησαν σε μάχες ούτε με βούλγαρους (εκτός από μικροσυμπλοκές δεν καταγράφηκε ούτε μια μάχη με τη συμβατική της έννοια), ούτε με τούρκους, με τους οποίους εξάλλου συνεργάζονταν. Έσπερναν τη φρίκη και το θάνατο στήνοντας ενέδρες, κόβοντας κεφάλια και δολοφονώντας μαφιόζικα εν ψυχρώ.
Έμπαιναν στα εξαρχικά χωριά και τρομοκρατούσαν τους κατοίκους σφάζοντας και πλιατσικολογώντας, ώστε να τους υποχρεώσουν να επανέλθουν υπό το Πατριαρχείο, ανταγωνιζόμενοι παρόμοιες ενέργειες, που γίνονταν κι από τη βουλγαρική πλευρά στα πατριαρχικά χωριά (οι οποίες είναι λίγο―πολύ γνωστές, καθότι έχουν ήδη κατά κόρον παρουσιασθεί από ρωμιούς ιστοριογράφους). Οι πράξεις τρομοκρατίας και αντεκδίκησης ήταν καθημερινό φαινόμενο.
«Τους είπα, ότι ως βάσιν του πολέμου, τον οποίον ανελάβομεν, θα έχωμεν την θρησκείαν, διότι εναντίον αυτής προ πάντων επιτίθενται οι βούλγαροι. Ένεκα τούτου, ηξίωσα να τηρούν ευλαβώς τα παραγγέλματα της θρησκείας μας». Παύλος Μελάς. (Ναταλίας Μελά: «Παύλος Μελάς», έκδ. «Σύλλογος προς διάδοσιν Ελληνικών Γραμμάτων», «Δωδώνη», Αθήνα—Γιάννινα, 1992, σελ. 370). |  |
Στις σελίδες του βιβλίου ‒με βάση κυρίως τα δημοσιευμένα απομνημονεύματα και ημερολόγια των ίδιων των μακεδονομάχων‒ παρουσιάζεται η πραγματική φύση του Μακεδονικού Αγώνα, τον οποίο οι διαχρονικοί εθνικιστικοί κύκλοι έχουν μυθοποιήσει και χρησιμοποιούν κατά το δοκούν μέχρι και σήμερα.
Στην ουσία, πρόκειται για ένα πέρασμα από τον μύθο στην ...ιστορία.
