Τα γεγονότα που γίνονται αντιληπτά ως δείκτες ή συμπτώματα μιας «κρίσης» προσφέρονται ιδιαιτέρως σε συνωμοσιολογικές αναλύσεις . Σε κατάσταση κρίσης, η κοινωνία γίνεται δυσανάγνωστη στα μέλη της. Δεν φαίνεται μόνον υπερβολικά περιπεπλεγμένη, αλλά ακατανόητη και απειλητική. Όταν οι άνθρωποι χάνουν την αυτοπεποίθηση και την εμπιστοσύνη τους, όταν διαρρηγνύεται η κανονικότητα και η συνέχεια της κοινωνικής ζωής, ανοίγει ο δρόμος για την ανάπτυξη συνωμοσιολογικών αντιλήψεων.

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: Στη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε έκκληση στη διεθνή κοινή γνώμη (12 Φεβρουαρίου 2012) με τίτλο «Η αλήθεια για την Ελλάδα», όπου, καταγγέλλοντας τους κρυφούς ενόχους της κατάστασης, έλέγε ότι:

Υπάρχει μια διεθνής συνωμοσία με στόχο την ολοκλήρωση της καταστροφής της χώρας μου. Ξεκίνησαν από το 1975 με στόχο τον νεοελληνικό πολιτισμό, συνέχισαν με τη διαστροφή της νεότερης ιστορίας μας και της εθνικής μας ταυτότητας και τώρα προσπαθούν να μας εξαφανίσουν και βιολογικά, με την ανεργία, την πείνα και την εξαθλίωση.

Εάν ο ελληνικός λαός δεν ξεσηκωθεί σύσσωμος για να τους εμποδίσει, ο κίνδυνος για την εξαφάνιση της Ελλάδας είναι υπαρκτός. Εγώ την τοποθετώ μέσα στα δέκα επόμενα χρόνια. Από μας θα μείνει μόνο η μνήμη του πολιτισμού μας και των αγώνων μας για την ελευθερία».

Η «διεθνής συνωμοσία» και το αόριστο γ' πρόσωπο του πληθυντικού είναι λοιπόν οι ενεργοί παράγοντες με τις διαβολικές προθέσεις που ευθύνονται για τα δεινά του ελληνικού λαού, ο οποίος, από την πλευρά του, παρουσιάζεται ως το αθώο θύμα. Αλλά αυτός ο λαός θύμα γνωρίζει τις μηχανορραφίες των ενόχων για την «καταστροφή» της Ελλάδας, αγανακτεί και, σύμφωνα με τη διατύπωση, «αντιστέκεται».

Ποιοι είναι όμως οι οργανωτές αυτής της «διεθνούς συνωμοσίας» με σκοπό τον αφανισμό της Ελλάδας;

Ποιοι είναι οι παράγοντες της επικείμενης γενοκτονίας;

Την απάντηση είχε δώσει παλιότερα ο στρατευμένος μουσικοσυνθέτης. Σε συνέντευξη Τύπου, στις 4 Νοεμβρίου 2003, ο Μίκης Θεοδωράκης είχε κατηγορήσει τους εβραίους, τον «μικρό λαό», ως «ρίζα του Κακού», ενώ στις 3 Φεβρουαρίου 2011, δήλωνε στην ελληνική τηλεόραση:

Ναι, είμαι αντισημίτης και αντισιωνιστής. Αγαπώ τον εβραϊκό λαό και έχω ζήσει μαζί του, αλλά οι αμερικανοεβραίοι βρίσκονται πίσω από τα πάντα, τις επιθέσεις στο Ιράκ, τις οικονομικές επιθέσεις στην Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία [... ]

Οι αμερικανοεβραίοι βρίσκονται πίσω από τον Μπους, τον Κλίντον και τις τράπεζες [... ]

Οι αμερικανοεβραίοι βρίσκονται πίσω από την παγκόσμια οικονομική κρίση που έχει πλήξει και την Ελλάδα.

Ο Θεοδωράκης εξήγησε τη θέση του με περισσότερες λεπτομέρειες στην προσωπική του ιστοσελίδα με τίτλο «Αντισημιτισμός και σιωνισμός»:

Προσωπικά δηλώνω ότι τους μισώ, γιατί επιπλέον με χωρίζει από αυτούς αίμα. Ναι, ματώσαμε για να υπερασπίσουμε τις ιδέες μας, έτσι που να έχουμε το δικαίωμα να ισχυριζόμαστε ότι αναδειχθήκαμε μεταξύ των πρωτεργατών στην υπεράσπιση των θυμάτων του φασισμού-αντισημιτισμού. Γι΄ αυτό τελεία και παύλα. Και θεωρώ βρόμικο σκουλήκι όποιον ξανατολμήσει να με προσβάλει στο πιο ευαίσθητο σημείο του χαρακτήρα μου. [...]

Οι σιωνιστές ελέγχουν σε ποσοστό 99% τη μουσική ζωή της οικουμένης. Έχω λοιπόν κατηγορήσει επανειλημμένα και κατηγορώ και σήμερα το Ισραήλ για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Όπως καταδικάζω και ορισμένους σπουδαίους παράγοντες από το εβραιοαμερικανικό λόμπι τόσο για τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έπαιξαν στα εγκλήματα της πολεμικής μηχανής των ΗΠΑ στο Ιράκ όσο και για το σχέδιο της άλωσης των εθνών-κρατών με στόχο μια παντοκρατορία τραπεζοπιστωτικών κολοσσών τους οποίους ελέγχουν εξ ολοκλήρου.

Είναι από τα παράδοξα της Ιστορίας, τα κατεξοχήν θύματα του χιτλερισμού να μιμούνται απόλυτα τις μεθόδους που χρησιμοποίησε για την παγκόσμια επικράτησή του. Το γεγονός αυτό μας υποχρεώνει να τους φερθούμε ανάλογα, ακόμα και αν κινδυνεύσουμε όπως τότε να θυσιάσουμε τη ζωή μας.

Το συμβολικό κέρδος αυτής της μηχανορραφίας που υποτίθεται ότι ξεσκεπάζεται δεν είναι αμελητέο: τα δεινά του λαού εξηγούνται, γίνονται κατανοητά, δεν φαίνονται πλέον παράλογα κι εφόσον γνωρίζουμε τις αιτίες τους, μπορούμε να δράσουμε, ώστε να τις εξουδετερώσουμε. Η μοίρα δεν έχει λοιπόν τον τελευταίο λόγο.

Παραδόξως, οι συνωμοσιολογιχές αφηγήσεις ξαναδίνουν τη χαμένη αυτοπεποίθηση σε όσους τις πιστεύουν. Τους δίνουν επίσης λόγους για να δράσουν.

Συνωμοσιολογική σκέψη δεν σημαίνει να πιστεύει κανείς στην ύπαρξη συνωμοσιών, που άλλωστε δεν έχουν πάψει ποτέ να υπάρχουν στ΄ αλήθεια. Συνωμοσιολογική σκέψη είναι η τάση να βλέπει κανείς παντού συνωμοσίες και να πιστεύει ότι οι συνωμοσίες είναι το κλειδί σε όλα, ή σχεδόν όλα, όσα συμβαίνουν στον κόσμο.

Ο επιφανής γάλλος φιλόσοφος και ιστορικός των ιδεών Πιερ-Αντρέ Ταγκιέφ αναλύει σ΄ αυτό το βιβλίο, µε οξυδέρκεια αλλά και χιούμορ, τις θεωρίες συνωµοσίας που διαδίδονται µέσω της προφορικής παράδοσης, του ίντερνετ, του δημόσιου διαλόγου, των χολιγουντιανών ταινιών και της λαϊκιστικής πολιτικής.

Η παγκόσμια ιστορία είναι γεμάτη µε πραγματικές συνωμοσίες, που πέτυχαν τον στόχο τους ή απέτυχαν παταγωδώς. Είναι όµως επίσης γεμάτη µε υποθετικές ή φανταστικές συνωμοσίες που αποδίδονται σε συγκεκριμένες μειοψηφίες ή στην εξουσία (κυβερνήσεις, μυστικές υπηρεσίες κ.ά.), συνωμοσίες που πιστεύονται ως αληθινές και βέβαιες. Σε έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες και φόβους, ο πολλαπλασιασµός των θεωριών συνωμοσίας, καθώς και η γρήγορη διάδοσή τους σε πολύ μεγάλα στρώματα του πληθυσμού αποτελούν αξιοπρόσεκτο φαινόµενο προς έρευνα και είναι πολλαπλώς ευεργετικό για κάθε δημοκρατικό πολίτη να κατανοήσει τη λειτουργία τους.

Οι θεωρίες συνωμοσίας, όσο παράλογες κι αν είναι, έχουν το πλεονέκτηµα ότι «ερμηνεύουν» τα γεγονότα και παρέχουν μια απλή και συνεκτική εικόνα του κόσμου, στον οποίο τίποτε πια δεν φαίνεται τυχαίο, αλλά όλα, ακόµη και τα πιο τρομακτικά, είναι εξηγήσιμα.

Διαβάστε επίσης:
Ο Γκούφυ έμεινε μόνος του....