Κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, πολλοί αυλικοί διανοούμενοι και καλλιτέχνες αποκαλούνται τιμητικά από την εξουσία «ιστορικοί του κράτους», «κρατικοί ζωγράφοι», «αρχιτέκτονες του κράτους» κ.λπ., επειδή υπηρετούσαν —ευτελείς δούλοι της Αυλής— τα συμφέροντα των μοναρχών και άλλων αξιωματούχων.

Αυλικός συγγραφέας ή καλλιτέχνης σήμαινε πληθώρα προνομίων, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών. Κατά τον G. Lorenzi, οι ζωγράφοι της Αυλής στη Βενετία εισέπρατταν 100 δουκάτα ως μισθό και απαλλάσσονταν από όλες τις φορολογικές υποχρεώσεις. Τους μισθωτούς ζωγράφους χρησιμοποιούσαν για διάφορες πολιτικές συναλλαγές με άλλους ηγεμόνες της εποχής. Η Βενετία εστειλε τον ζωγράφο Gentile Bellini (15^ος αι.) στην Κωνσταντινούπολη για να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο του Μωάμεθ του Πορθητή!

Ο πασίγνωστος στην ευρωπαϊκή ήπειρο ζωγράφος Tiziano, εκλεκτός και περιζήτητος όλων των Αυλών, ταξιδεύει από ανάκτορο σε ανάκτορο για να δοξάσει με τις προσωπογραφίες του αυτοκράτορες, μονάρχες, δούκες και δόγηδες, καθώς και τους εκκλησιαστικούς ηγεμόνες. Είναι ο ζωγράφος εξωραϊστής του ευρωπαϊκού δεσποτισμού.

Το 1542 τον προσκάλεσε ο πάπας να εγκατασταθεί μονίμως στην Αυλή του Βατικανού με γενναίες απολαβές. Αλλά ο Tiziano προτιμούσε να μην περιορίσει τις καλλιτεχνικές του προσφορές σε έναν αυθέντη, αλλά να διατρέχει όλα τα παλάτια και να συγκεντρώνει θησαυρούς. Δέχτηκε να διαφημίσει τους πάπες φιλοτεχνώντας φανταχτερές προσωπογραφίες.

Ο Tiziano, που προσλαμβάνεται στις αρχές του 16^ου αιώνα στην Αυλή της Βενετίας, εκμεταλλεύεται την παράδοση και εξισώνει την πολιτική δημιουργία με τα οικονομικά και πολιτικά προνόμια. Ο βενετός ιστορικός Foscarini έγραφε ότι ο πολιτισμός είναι η τρίτη δύναμη μετά την πολιτική και την οικονομία. Αλλά μια δύναμη εκδουλωμένη στους μεγιστάνες της εξουσίας και του πλούτου.

Η καλλιτεχνική δημιουργία του Tiziano στρέφεται, για ένα χρονικό διάστημα, στη μυθοποίηση της Γαληνοτάτης, στην εξύμνηση των κατακτητικών εξορμήσεων των δόγηδων και των πολεμικών τους θριάμβων. Στη Βενετία έσπευδαν πολλοί διαπρεπείς καλλιτέχνες, προσδοκώντας πλούτη και αξιώματα. Εδώ στη Βενετία, έλεγε ο ζωγράφος Dϋrer, «αισθάνομαι σαν πρίγκιπας, στην πατρίδα μου δεν είμαι τίποτα». Στη Βενετία, διαπίστωσε ο Dϋrer, ότι ο αυλικός καλλιτέχνης είναι ισότιμος των «Μεγάλων».

Ο Tiziano θα εξασφαλίσει την εύνοια των Αυλών της Ευρώπης, εξαιτίας του υμνητικού ρόλου του στη βενετική εξουσία. Ασχολείται με τις μεγαλειώδεις προσωπογραφίες των δόγηδων, εξαγιάζοντάς τους. Εμφανίζει τον ευαγγελιστή Μάρκο να παρουσιάζει το νέο δόγη στην Παναγία ανάμεσα σε πλήθος αγίων και αγγέλων. Ένας άλλος πίνακας τον Tiziano εξεικονίζει το δόγη να γονατίζει μπροστά στην Παναγία υπό τα βλέμματα πολυάριθμων αγίων. Όλα αυτά σημαίνουν ότι η ενθρόνιση του δόγη έγινε με την ευλογία των «ουρανίων δυνάμεων».

Το 1530, μετά την κατάληψη της Ρώμης από τον Κάρολο Ε΄, ο Tiziano θα σπεύσει να συναντήσει τον μονάρχη. Αποκαλεί τον Κάρολο, Αλέξανδρο, κι εκείνος τον ζωγράφο, Απελλή! Όλοι οι μονάρχες της Ευρώπης καλούν τον Tiziano για προσωπογραφίες σε συνθέσεις αποθεωτικού μεγαλείου. Ο Κάρολος Ε΄, ο Φίλιππος Β΄, ο Φραγκίσκος Α΄, ακόμα και ο τούρκος Σουλεϊμάν.

Θα απεικονίσει τον Κάρολο Ε΄ έφιππο, σ΄ ένα άγριο άλογο καταστόλιστο με πολύτιμους λίθους, ως... Αλέξανδρο, με μυθική, ηρωική και μεγαλειώδη λαμπρότητα.

Ζωγράφος της Γαληνοτάτης ο Tiziano εμφανίζει τη Βενετία, που καυχιέται ότι είναι κληρονόμος της Ρώμης και του Βυζαντίου, ως θριαμβεύουσα Δύναμη της οικουμένης. Ο ίδιος ο ζωγράφος αυτοπροβάλλεται ως πρίγκιπας και εξασφαλίζει πλούτη και αξιώματα για όλα τα συγγενικά του πρόσωπα. Επίσημος ζωγράφος της βενετικής εξουσίας ο Tiziano προσαρμόζει τα έργα στις ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες της.

Ο Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας, κατά το ταξίδι του στην Ιταλία, κάλεσε τον Tiziano να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο του. Τον αποκαλεί «πιστό και αγαπημένο φίλο». Ο ιταλός ζωγράφος δεν περιορίζεται στην προσωπογραφία του μονάρχη. Επεξεργάζεται και παραστάσεις με μυθολογικά πρότυπα. Ανάμεσά τους και σύνθεση από τις «Μεταμορφώσεις» του Οβιδίου. Στον πίνακα με τον τίτλο «Η Αφροδίτη με τον οργανοπαίκτη», ο μουσικός που παίζει το «όργανο» είναι ο Φίλιππος Ε΄.

Σε επιστολή πρός τον Κάρολο Ε΄ (1543) ο Tiziano απενθύνεται στην «Ιερωτάτη αυτοκρατορική Μεγαλειότητα» και ερωτά αν άρεσε το πορτρέτο της αυτοκράτειρας που είχε φιλοτεχνήσει. Φιλοδοξεί, γράφει, να εξαντλήσει όλες τις δυνατότητές του για να υπηρετήσει και να ευχαριστήσει τη μεγαλειότητά του. Και καταλήγει: «Ασπάζομαι το αθάνατο χέρι με όλη την αγάπη και με σεβασμό». Φιλοδοξία του Tiziano και όλων των αυλικών καλλιτεχνών ν΄ απαθανατίσονν την άρχουσα τάξη με τις μυθοπλασίες των έργων τους.

Διαμέσου των Αυλών απέκτησε πανευρωπαϊκή φήμη, από τη Βενετία ως την Ισπανία. Και προσκαλείται στα ανάκτορα μοναρχών και πριγκίπων. Από το 1545 θα προσφέρει τις υπηρεσίες του στην Αυλή των Αψβούργων με 70 πίνακες. Εξεικονίζει τα παλάτια των ηγεμόνων ως ναούς, με θρησκευτικές παραλλαγές, τα ιερά και τα άδυτα. Παντού τα σύμβολα της απολυταρχίας και της αποθέωσης. Σύμβολο της βενετικής εξουσίας ο λέων, με φτερά και στέμμα. Εμφανίζει τους δόγηδες πάντοτε με συνοδεία αγίων. Αναμιγνύει το μύθο με την ιστορία, το ειδωλολατρικό με το χριστιανικό, το κλασικό με το σύγχρονο, για να δοξολογήσει τους ηγεμόνες της εποχής του. Εξαγιασμός και αποθέωση δόγηδων, πριγκίπων και μοναρχών. Εικόνες σε εξωπραγματικό πλαίσιο.

Ο Tiziano αναλαμβάνει, με πλουσιότατες αντιπαροχές, το δοξολόγημα των μοναρχιών του Καρόλου Ε΄ και του Φιλίππου Β΄. Στα θρησκευτικά του έργα προσθέτει στοιχεία πολιτικά για έξαρση της εξουσίας των πατρώνων του.

Γενικά, οι αυλικοί καλλιτέχνες αναλαμβάνουν τη μυθοποίηση των ηγεμονιών, παρεμβαίνοντας εικονογραφικά στον πολιτικό, στρατιωτικό, διπλωματικό και πολιτιστικό χώρο με διαφημιστικές παραστάσεις. Η καλλιτεχνική δημιουργία του Tiziano ήταν μια μορφή πολιτικής προπαγάνδας για την προβολή και δικαίωση των αχρείων και απάνθρωπων μοναρχιών. Τα εργα του είχαν λατρευτικό χαρακτήρα με στόχο την προσέλκυση των υπηκόων για δουλική αφοσίωση στους δυνάστες.

Οι προσωπογραφίες των ηγεμόνων ξεχωρίζουν για τον μυθικό πλούτο της ενδυμασίας, το απερίγραπτο κάλλος και τη μεγαλοπρέπεια. Ο Κάρολος Ε΄, με ολόχρυση πανοπλία και αμέτρητα διαμαντικά και ο Φίλιππος Β΄ με απαστράπτουσα χρυσοκέντητη ενδυμασία.

Μετά την κατάληψη της Αγίας Μαύρας (της Λευκάδας) από τον παπικό στρατό υπό τον επίσκοπο Πάφου Pesaro, ο Tiziano τίμησε το ναύαρχο σε πίνακα, με τον πάπα Αλέξανδρο Ζ΄ να τον παρουσιάζει στον Άγιο Πέτρο. Σε άλλον πίνακα απεικονίζει την οικογένεια Pesaro να προσκυνεί την Παναγία με το βρέφος, με αγίους κάτω από τον θρόνο και αγγέλους ψηλά στα σύννεφα.

Πασίγνωστα και τα πορτρέτα των γυναικών πριγκιπικών οικογενειών. Φανταχτερές κομμώσεις, απαστράπτουσες φορεσιές κατάφορτες από κοσμήματα. Η Isabella d' Este, η Eleonora Gonzaga κ.ά..

Κινητοποιούνται και αρχιτέκτονες για την ανέγερση τεράστιων και υπερπολυτελών ανακτόρων και άλλων επιδεικτικών γιγάντιων κτιρίων. Κανένα πρόβλημα για τις δαπάνες. Καταληστεύονται οι λαοί κατά τους επεκτακτικούς πολέμους. Ο μονάρχης της Γαλλίας Φραγκίσκος Α΄ (16^ος αι.) και ο ανταγωνιστής του Κάρολος Ε΄ αιματοκύλισαν ολόκληρη την Ευρώπη. Θύματα του απολυταρχικού πάθους και του ιμπεριαλισμού των μοναρχικών εξουσιών οι λαοί. Οι αυλοκόλακες, ωστόσο, συγγραφείς και καλλιτέχνες, υμνολογούσαν τους δυο βασιλείς
αποκαλώντας τους «πατέρες των λαών»!

Στον εξωραϊσμό σύγχρονων και παλαιών μοναρχών διακρίθηκε ο ιταλός ζωγράφος Piero della Francesca (15^ος αι.). Σε τοιχογραφία στον ναό του αγίου Φραγκίσκου στο Arezzo, φιλοτεχνεί το μύθο τον Κωνσταντίνου: Το σημείο του σταυρού που είδε στο όνειρό του και τη νίκη κατά του Μαξέντιου με το χριστιανικό σύμβολο, ενώ ο ρωμαίος αυτοκράτορας παρέμεινε ειδωλολάτρης ως το τέλος του βίου του. Σε άλλη τοιχογραφία, στον ίδιο ναό, εξεικονίζει τον μύθο της μητρός του Κωνσταντίνου Ελένης, που ανακάλυψε δήθεν στην Ιερουσαλήμ τον σταυρό του Χριστού. Πώς; Έδωσε η Ελένη εντολή να εγκλεισθεί ένας εβραίος, ονόματι Ιούδας, στον πυθμένα ενός άδειου πηγαδιού. Ύστερα από φυλάκιση εξι ημερών, χωρίς τροφή και νερό, αποκάλυψε το σημείο όπου είχε ενταφιασθεί ο σταυρός!

Ο Piero della Francesca απεικονίζει τον ηγεμόνα Federico de Montefeltro σε θρόνο πάνω σε μια πελώρια αμαξα, κρατώντας σκήπτρο κι έναν άγγελο να τοποθετεί το στέμμα στο κεφάλι του. Μπροστά τους οι τέσσερις Αρετές: Η Δικαιοσύνη, η Φρόνηση, η Ισχύς και η Πραότητα. Και οδηγείται στον ουρανό!

Ο ζωγράφος Veronese (16^ος αι.) υμνολογεί με τα έργα του αρχαίους και σύγχρονους μονάρχες και αριστοκράτες της εποχής του. Η οικογένεια του Δαρείου γονατίζει μπροστά στον Αλέξανδρο — παράσταση με μεσαιωνικές ενδυμασίες και μεσαιωνικά όπλα. Η Βενετία, προσωποποιημένη σε θρόνο, με υπερπολυτελή ενδυμασία και απαστράπτοντα κοσμήματα. Και στα πόδια της δυο θεότητες: Η Δικαιοσύνη με τη μυθική ζυγαριά και η Ειρήνη με... σπαθί στο χέρι! Και οι δύο μπροστά στον φτερωτό λέοντα, το σύμβολο της βενετικής εξουσίας. Η αριστοκρατική οίκογένεια Cuccina —14 άτομα— επισκέπτεται την Παναγία με το βρέφος. Γύρω τους πλήθος αγίων και αγγέλων.

Και ο έλληνας ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο El Greco, θα καταλήξει σε μοναρχική Αυλή. Θα φιλοτεχνήσει ένα τεράστιο πίνακα με τον Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας μπροστά στην Αγία Τριάδα. Θα τον προσφέρει στον βασιλιά για να εξασφαλίσει την προστασία του. Πλούσιος πια ο Εl Greco αγόρασε από έναν αριστοκράτη 24 διαμερίσματα και τα καταστόλισε με τοιχογραφίες και αντίγραφα έργων του. Κατά τη διάρκεια των γευμάτων του μια μισθωμένη ορχήστρα επαιζε μουσική.

Το 1586 ο ισπανός μονάρχης εγκατέστησε στο Εσκοριάλ τον πολυφημισμένο ζωγράφο Federigo Zuccato, με μισθό 2.000 χρυσά δουκάτα. Ύστερα διόρισε αυλικό ζωγράφο τον λομβαρδό Tibaldi. Αμοιβή: 100.000 εσκούδος, ο τίτλος του μαρκήσιου και φεουδαρχική προσωπική ιδιοκτησία της γενέτειράς του.

Ο Κάρολος Ε΄, εγγονός του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Α΄ των Αψβούργων —δούκας της Βουργουνδίας στα πέντε του χρόνια, βασιλιάς της Ισπανίας στα 16, αυτοκράτορας στα 19— πολεμοχαρής, θα κυριαρχήσει με αλλεπάλληλες κατακτητικές εκστρατείες σ΄ όλόκληρη την Ευρώπη. Ήταν ο πρόδρομος του δικτάτορα Βοναπάρτη. Οι πόλεμοι, οι σφαγές και οι θηριωδίες του εξωραΐζονται από διαπρεπείς καλλιτέχνες της εποχής του, που αναλαμβάνουν την αποθέωσή του φιλοτεχνώντας έργα μεγαλείου και εξευγενισμού. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο Dϋrer και ο Tiziano.

Εμφανιζόταν ως λάτρης της τέχνης. Πολλοί ιστορικοί, όπως ο αμερικανός W. Η. Prescott, το αποδέχονται και τον εγκωμιάζουν, ενώ απλώς εξαγόραζε τους ζωγράφους για τα δοξολογήματα και τη χαμερπή προπαγάνδα τους. Φιλοτεχνούσαν σκηνές μεγαλείου, την είσοδο λ.χ. σε κατακτημένες πόλεις και τις κάθε λογής εμφανίσεις του με αψίδες θριάμβου και συνοδείες απαστράπτοντος πλούτου. Ζωγράφοι και ποιητές συναγωνίζονταν στη μυθοποίηση και αποθέωσή του με γενναιόδωρα ανταλλάγματα.

Από τους πρώτους καλλιτέχνες που έσπευσαν στό πλευρό του Καρόλου Ε΄ ήταν ο διαπρεπής γερμανός ζωγράφος Αlbert Dϋrer. Είχε διατελέσει αυλικός καλλιτέχνης του Μαξιμιλιανού. Οι πίνακές του, μεγαλειώδεις εμφανίσεις του μονάρχη, παραστάσεις με αψίδες θριάμβου, υπέρλαμπρες προσωπογραφίες, συναγωνίζονταν την προπαγάνδα των αυλοκολάκων διανοουμένων που αποθέωναν τον δεσποτισμό του.

Στους δρόμους των πόλεων των κατεχομένων χωρών της Ευρώπης κρέμονταν παντού εικόνες του Καρόλου Ε΄, πλάι σε πορτρέτα του Αυγούστου και του Τραϊανού. Η ίδια επίδειξη παρατηρείται και σήμερα σε όλα τα δικτατορικά και μοναρχικά καθεστώτα της οικουμένης. Οι αυλόδουλοι καλλιτέχνες φρόντιζαν να συγκρίνουν επαινετικά τους μονάρχες αυθέντες τους με τους κραταιούς της εξουσίας των ρωμαϊκών και μεσαιωνικών χρόνων. Και προπαγάνδιζαν την προσδοκία μιας παγκόσμιας αυτοκρατορίας του αυθέντη τους.

Το 1532 θα σπεύσουν στην Αυλή του Καρόλου Ε΄ δυο ιταλικές διασημότητες του πνεύματος και της τέχνης. Ο ποιητής Ludovico Ariosto και ο ζωγράφος Tiziano. Ο Ariosto θα προσφέρει στον μονάρχη το περίφημο έπος του Orlando Furioso, στο οποίο είχε προσθέσει υμνητικούς στίχους για τον Κάρολο, όπως ο Βιργίλιος για τον Αύγουστο. Τον Ariosto θα μιμηθούν πολλοί ιταλοί διανοούμενοι με ύμνους και κάθε λογής εγκώμια.

Όλοι σχεδόν οι διαπρεπείς καλλιτέχνες υπηρετούσαν τους ηγεμόνες διακοσμώντας τα ανάκτορά τους. Τα αναρίθμητα παλάτια του δούκα της Μάντοβα Gonzaga καταστόλισαν με τοιχογραφίες ο Pisanello, ο Mantegna, ο Giulio Romano, ο Correggio και ο Tiziano.

Ο Κάρολος Ε΄ φρόντισε να προσλάβει στην καλλιτεχνική κουστωδία τον Tiziano και του ανέθεσε να φιλοτεχνήσει πορτρέτα του. Ενθουσιασμένος από τα έργα του ο μονάρχης αποφάσισε να αναθέσει αποκλειστικά σ΄ αυτόν όλα τα δοξαστικά καλλιτεχνήματα, όπως ο Αλέξανδρος επέτρεψε μόνο στον Απελλή τις εξωραϊστικές απεικονίσεις και στον Λύσιππο τα αγάλματα.

Τον Rubens, αυλικό ζωγράφο του δούκα της Μάντοβα, παρομοίαζε ο αυθέντης του με τον Απελλή! Και στον τάφο του χαράχτηκε η φράση: Huius saeculi Apelles.

Ο Tiziano ήταν ο επίσημος ζωγράφος του Καρόλου Ε΄. Αλλά ο μονάρχης χρησιμοποιούσε πάμπολλους καλλιτέχνες που αναλάμβαναν να εμπλουτίσουν το μύθο του οίκου των Αψβούργων και να ασχολούνται με τη βασιλική προπαγάνδα.

Μετά την κατάληψη της Τύνιδας ο Κάρολος, διασχίζοντας την Ιταλία, από τη Μεσσήνη ως τη Ρώμη, περνούσε συνεχώς κάτω από αψίδες θριάμβου. Οι αυλικοί διανοούμενοι τον αποκαλούν «ήρωα του χριστιανισμού» και τον συγκρίνουν με τον ρωμαίο Σκιπίωνα που ξεθεμέλιωσε και πυρπόλησε την Καρχηδόνα, αποκαλώντας και εκείνον «Αφρικανό». Κατά την εκστρατεία στην Τύνιδα συνοδευόταν από το ζωγράφο Vermeyen, που απεικονίζει πολεμικές σκηνές. Ήταν ο πιο προσφιλής αυλικός του. Έναν αιώνα αργότερα, ο Rubens θα φιλοτεχνήσει σκηνές πολεμικών νικών του Φιλίππου Δ΄ της Ισπανίας με μαγικά σύμβολα και ουράνιες ακτινοβολίες.

Αλλά και γλύπτες απαθανάτιζαν τον δεσποτισμό του Καρόλου Ε΄. Κάλεσε, διαμέσου του Tiziano, τον Leoni για ανδριάντες και αλλα διακοσμητικά ορειχάλκινα συμπλέγματα. Ο Tiziano, μέγας καλλιτέχνης αλλά ταπεινός δούλος των εξουσιών, προσφέρει στον Κάρολο συνεχώς πίνακες με μυθολογικές αλληγορικές ωραιοποιήσεις των σφαγών και των απανθρωπιών του.

Από τους κορυφαίους ισπανούς ζωγράφους ο Velasquez διακρίνεται για τη θεματολογική ποικιλία των έργων του, από την ελληνική μυθολογία (θεούς και ήρωες) και τον χριστιανισμό (Χριστός, Παναγία, άγιοι), ως τον καθημερινό κοινωνικό βίο. Υπάρχει όμως και μια ζοφερή και αηδής πλευρά της καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Οι πίνακες που φιλοτέχνησε για δοξολόγημα της μοναρχίας, των ανακτόρων και της βασιλικής οικογένειας. Σε πίνακές του εξεικονίζεται ο Φίλιππος Δ΄ της Ισπανίας (17^ος αι.) πάνω σε μεγαλόπρεπο άλογο ενώ γύρω του πετούν άγγελοι! Είναι μια εντεταλμένη αποθέωση των μοναρχών.

Τα έργα του που απεικονίζουν πρόσωπα του παλατιού ξεπερνούν σε λάμψη, μεγαλείο και κυρίως σε υπερανθρώπινο
στοιχείο ακόμα και τις θρησκευτικού περιεχομένου σκηνές. Εμφανίζει βασίλισσα και πριγκιπόπουλα με ονειρική
μεγαλοπρέπεια. Ινφάντες (διάδοχοι) νήπια και «μενίνες» —αυλικά επίσης θηλυκά νήπια— με φανταχτερές ενδυμασίες και αγγελικά πρόσωπα. Απεικονίζει λ.χ. τον πρίγκιπα Βαλτάσαρ Κάρλος, πέντε χρόνων, με βασιλική χρυσοκόσμητη αμφίεση και το σύμβολο της εξουσίας στο χέρι, να καλπάζει πάνω σ΄ ένα καταστόλιστο άλογο. Και τις «μενίνες» με υπερπολυτελή, κωμικά για την ηλικία τους, φορέματα μεγαλοσύνης. Κι ακόμα τη σύζυγο του μονάρχη Φιλίππου Δ΄ σ΄ ένα άλογο που καλύπτεται κατά τα τέσσερα πέμπτα από τον χρυσοΰφαντο τεράστιο μανδύα της. Εικόνες όλες ευτελούς δουλοφροσύνης στη μοναρχική αλαζονεία και αχρειότητα με αυλικές πλούσιες ανταμοιβές.

Πλουσιότατο και αξιόλογο το έργο του βενετού ζωγράφου Giambattista Tiepolo. Θέματά του, εκτός από τα θρησκευτικά, μυθολογικές παραστάσεις και υμνητικές εικόνες από τη ρωμαϊκή απολυταρχία. Πολλά, ωστόσο, έργα του δοξολογούν και αποθεώνουν την εξουσία της εποχής του. Ανάμεσά τους η μεγαλειώδης εξεικόνιση του δόγη Giovani Gorner (1647-1722), η τοιχογραφία με τον Ποσειδώνα που προσφέρει στη Βενετία, θεά βασίλισσα με στέμμα και φανταχτερή διακόσμηση, ένα θησαυρό νομισμάτων και κοσμημάτων με ένα πελώριο κέρας της Αμάλθειας. Με το αριστερό χέρι η Βενετία κρατάει το σύμβολο της εξουσίας, ενώ το δεξί ακουμπάει στην κεφαλή του λιονταριού που ενσαρκώνει τον ιμπεριαλισμό και τις θηριωδίες της.

Αλλά δεν περιορίζεται ο Tiepolo στην αποθέωση της Βενετίας. Με τα πλούσια δολώματα του μονάρχη της Ισπανίας Καρόλου Γ΄ θεοποιεί τη χώρα σε ενα πίνακα που τιτλοφορείται «Δόξα της Ισπανίας». Και το πιο αποτρόπαιο. Σε έναν άλλο πίνακα (1764) αποθεώνει την ισπανική μοναρχία. Ψηλά στον ουρανό ο Δίας, με τον αετό του στο πλευρό και τη Φήμη που σαλπίζει και πιο κάτω, στο κέντρο, η ισπανική μοναρχία με το λιοντάρι της και τον Ερμή να τη ζυγώνει πετώντας και να τοποθετεί στο κεφάλι της χρυσό στέμμα. Πιο κάτω ο Άρης με την Αφροδίτη, ο Ποσειδών και ο Ηρακλής με μια από τις «ηράκλειες στήλες»!

Αλλά δεν περιορίζεται στην αποθέωση της μοναρχίας. Αποθεώνει και την οικογένεια Pisani, ενός αξιωματούχου της Βενετίας (1760), στον αργυρόχροο ουρανό, ανάμεσα σε πολλές θεότητες και πλήθος αγγέλων.

Ανάμεσα στους καλλιτέχνες των τριών τελευταίων αιώνων ξεχωρίζει ο ισπανός Goya (1746-1828), ζωγράφος με κοινωνικοπολιτική ευαισθησία. Χρησιμοποίησε το ταλέντο του για το στιγματισμό της αδικίας, των αντιλαϊκών βαναυσοτήτων, των κοινωνικών αχρειοτήτων, των πολεμικών συμφορών και της διαφθοράς.