Ο τρόπος που λειτουργεί η τρομπέτα είναι πολύ απλός. Οι συνθέτες της εποχής του μπαρόκ, ο Handel, ο Bach, ο Purcell, ήξεραν πώς να κάνουν αυτά τα όργανα να παίξουν.

Η τρομπέτα όχι μόνο παίζει πολύ δυνατά, αλλά μπορεί επίσης να παίξει πολύ ήσυχα, σχεδόν σα φωνή. Συχνά λένε, ότι είναι από τα πιο κοντινά όργανα στην ανθρώπινη φωνή.

Η εποχή του μπαρόκ είναι η χρυσή εποχή της τρομπέτας. Αυτό το όργανο χρησιμοποιήθηκε με πολλούς τρόπους, ειδικά σε μεγάλα κτίρια, όπως οι καθεδρικοί ναοί και σε μεγάλους χώρους, όπου η φωνή δεν μπορεί να φτάσει πολύ μακριά. Η τρομπέτα σηματοδοτεί μια αρχή κι όταν ακούμε το δυνατό της ήχο, σηκώνουμε το κεφάλι και δίνουμε προσοχή.





Το 1685 εμφανίστηκαν δύο ιερά τέρατα του μπαρόκ, που κάνουν σήμερα τον κόσμο να κρατάει την ανάσα του: Ο George Frideric Handel και ο Johann Sebastian Bach. Γεννήθηκαν την ίδια χρονιά κι αυτή είναι η μόνη ομοιότητα, γιατί είχαν πολύ διαφορετικές προσωπικότητες και συγχρόνως πολύ δυνατές προσωπικότητες.

Ήταν οι Τιτάνες της μουσικής, αλλά τους χώριζε μία ήπειρος. Ο Bach ήταν στη Γερμανία και ο Handel πολλά χρόνια στο Λονδίνο. Ήταν η καλύτερη εκπροσώπηση της γερμανικής μπαρόκ στην Ευρώπη.

Ο Handel ξεκίνησε την καριέρα του το 1703 στο Αμβούργο στο πρώτο δημόσιο λυρικό θέατρο της Γερμανίας. Η εισαγωγή ήταν επεισοδιακή. Στην όπερα «The Misfortune of Cleopatra», ο συνθέτης της και μαέστρος Johann Mattheson τραγουδά τον πρώτο ανδρικό ρόλο, του Αντώνιου. Μετά τον σκηνικό θάνατό του, θέλει να επιστρέψει στο πόντιουμ, αλλά ο Handel αρνείται να του παραδώσει την μπαγκέτα.

Η διαμάχη τους φουντώνει. Μονομαχούν έξω με ξίφη κι ένα κτύπημα του Mattheson πάει προς την καρδιά του Handel. Ένα μεταλλικό κουμπί όμως, του σώζει τη ζωή.

Ο Handel φεύγει για το Λονδίνο. Εκεί εργάζεται με σοβαρότητα τόσο για την όπερα όσο και για τη βρετανική μοναρχία. Είναι ο πρώτος συνθέτης μπαρόκ, που μπορεί να εφαρμόσει τα δικά του οράματα για τη μουσική με κάποια ανεξαρτησία από την αριστοκρατία και την Εκκλησία. Απολαμβάνει τη μετοικεσία στο Λονδίνο, που του δίνει τις ευκαιρίες που θέλει.

Στο Λονδίνο βρίσκει μια μητρόπολη με πολλά χρήματα και εμπορική κουλτούρα, με την οποία μπόρεσε να συνδεθεί. Ήταν κοσμοπολίτης. Εκεί μπόρεσε να έχει τη δική του εταιρεία όπερας, τη Βασιλική Ακαδημία, και να ανεβάζει τα έργα που ήθελε.

Ένα από τα σπουδαιότερα έργα που του ανέθεσαν είναι η σύνθεση των ύμνων της στέψης του Γεωργίου Α΄ ως βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας. Οι ύμνοι αυτοί παραμένουν ως σήμερα οι ύμνοι της στέψης των βρετανών μοναρχών.

Καταλάβαινε τη βασιλική μουσική. Τι χρειάζεται η βασιλική μουσική; Τρομπέτες και τύμπανα, ηχηρούς κρότους, μεγάλες χορωδίες, μεγάλες ρυθμικές καινοτομίες κι έναν ηχηρό κρότο και σε αυτό ήταν πολύ καλός.

Επιπλέον, ο ύμνος της στέψης είναι επίσης αυτός της UEFA Champions League.

Θα έλεγα ότι ο Handel ήταν, ίσως, πιο δημοφιλής κι από τον βασιλιά στο Λονδίνο τότε. Όμως, ο σκοπός του ύμνου της στέψης ήταν η χαρά, ο ενθουσιασμός και ο εορτασμός. Και αυτός είναι επίσης ο σκοπός του ύμνου του Champions League. Ο ύμνος ενός ωραίου αγώνα.

Tony Britten, άγγλος συνθέτης.

Το 1992, ο άγγλος συνθέτης Tony Britten πήρε το έργο «Zadok the Priest» του Handel, που χρησιμοποιείται σαν ύμνος της στέψης των βρετανών μοναρχών, και συνέθεσε τη δική του εκδοχή του ύμνου, που έχει γίνει ο ύμνος της UEFA.

Όταν η UEFA μου ανέθεσε να γράψω τον ύμνο, υπήρχε σοβαρό πρόβλημα με τους χούλιγκανς όχι μόνο στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πιστεύω ότι η UEFA ήθελε να δώσει αξιοπρέπεια στο πρωτάθλημα, ώστε να μην είναι ένα πρωτάθλημα γεμάτο βία, αλλά να ξαναγίνει ένα πρωτάθλημα γεμάτο ομορφιά. Και έγινε σαφές ότι η κλασική μουσική, όπως και να την ορίζετε, θα έδινε στο πρωτάθλημα ένα είδος λούστρου, θα το εξευγένιζε. Έπρεπε, όμως, να βρεθεί κάτι, στο οποίο οι οπαδοί θα αντιδρούσαν με θετικό τρόπο.

Tony Britten, άγγλος συνθέτης.

Ανεξάρτητα από την εποχή o κόσμος αγαπά τη μουσική του Handel και στον Handel άρεσε να γράφει μουσική για τον κόσμο.

Χιλιάδες λονδρέζοι μαζεύτηκαν στα πάρκα αναψυχής του Tάμεση για την πρεμιέρα της «Μουσικής των Νερών», μια ανοιχτή συναυλία όχι μόνο για τους αριστοκράτες, αλλά και για όλο το κοινό.

Οι λονδρέζοι τότε ήξεραν πώς να διασκεδάζουν. Όταν τα σκάφη άρχισαν να πλέουν με όλους τους μουσικούς, τον βασιλιά και την Αυλή του, η εμπειρία θα πρέπει να ήταν εκπληκτική! Και φυσικά, έγραψε τη μουσική για τον ανοικτό χώρο, ο άνθρωπος που είχε επαφή με τον κόσμο.





Αυτό που κάποτε ήταν γνωστό ως θέατρο του βασιλιά, ήταν η έδρα της αυτοκρατορίας της όπερας του Handel. Από εδώ δημιούργησε μία βιομηχανία της όπερας, που άνθισε. Παρά τη βασιλική πατρωνία, ο Χέντελ παρέμεινε ανεξάρτητος και μεταμόρφωσε την όπερα σε εμπορικό προϊόν. Στο δικό του θέατρο οι μεγάλοι αστέρες νιώθουν σαν το σπίτι τους.

Γιατί οι όπερες του Handel γνώρισαν τόση επιτυχία; Χωρίς αμφιβολία, γιατί άγγιζαν τους ακροατές και θεατές πολύ βαθιά, καθώς ο Handel χειριζόταν επιδέξια τα συναισθήματα στη μουσική του και τα πρόσφερε απτά.

Τα συναισθήματα απηχούν τις ψυχικές καταστάσεις, που μπορεί να ενσωματώσει και να εικονογραφήσει η μουσική. Βασίζεται σε μία θεωρία από την αρχαιότητα, που διατύπωσαν οι έλληνες και ανέπτυξε αργότερα ο Descartes στα «Πάθη της ψυχής». Εκεί αναγνωρίζονται έξι θεμελιακά πάθη της ψυχής, ανάμεσα στα οποία ο έρωτας, ο θαυμασμός, η χαρά και η θλίψη.

Francesco Tristano, πιανίστας και συνθέτης κλασικής και ηλεκτρονικής μουσικής.

Ευταξία σε ένα χάος συναισθημάτων. Οι συνθέτες του μπαρόκ αναζητούν τη μουσική φόρμουλα που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τα συναισθήματά μας και πώς να τα τιθασεύσουμε.

Το πλοίο και ο ωκεανός έχουν πολλά νοήματα στη μουσική μπαρόκ. Τα σχετικά κομμάτια με τη θάλασσα, τα κύματα, κύματα που εκτοξεύονται, τη θύελλα, τις καταιγίδες κ.λπ., έχουν σχέση με τα ανθρώπινα συναισθήματα. Βλέπουμε για παράδειγμα τη μαινόμενη θάλασσα ως ζήλεια.

Simone Kermes, γερμανίδα σοπράνο κολορατούρα.

Πώς μπορούν τα συναισθήματα να ξεχειλίσουν; Ο Handel το ζει αυτό από πρώτο χέρι. Φέρνει τις ιταλίδες ντίβες Francesca Cuzzoni και Faustina Bordoni στην όπερά του και μαζί τους μεγάλους μπελάδες.

Αν τις είχες, τα είχες όλα. Ήταν πολύ ακριβές και είχαν μία φήμη να συντηρήσουν, όπως οι αστέρες του Χόλιγουντ σήμερα. Υπήρχε μεγάλη ίντριγκα και πολύ κουτσομπολιό.

Δεν του άρεσαν. Λένε ότι ήθελε να πετάξει την Cuzzoni έξω από το παράθυρο, γιατί ήταν πολύ ανόητη. Λένε ότι τσακώνονταν επί σκηνής κι ότι γίνονταν καυγάδες. Είναι αστείο να φανταστείς τις δικές τους στιγμές, κάτι σαν την μπαρόκ έκδοση της «Δυναστείας» ή κάτι τέτοιο.

Ο Handel μάλλον δεν είχε καμία βαθύτερη σχέση με τις δύο ντίβες.

Ο Handel ήταν γκέι. Δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό! Τις πιο όμορφες άριες τις έγραψε για άνδρες.

Simone Kermes, γερμανίδα σοπράνο κολορατούρα.