Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ
ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΑΓΓΕΛΟΥ

Πώς ξεκίνησε την καριέρα του
πλαστογραφώντας αρχαιότητες


Η πόλη Μπριζ του Βελγίου έχει μερικά από τα πιο εντυπωσιακά μεσαιωνικά κτίσματα στον κόσμο. Ίσως το πιο εντυπωσιακό κτίριο είναι ένας γοτθικός καθεδρικός ναός, η εκκλησία της Παναγίας. Χτίστηκε τον 15ο αιώνα κι αποτελεί χώρο έκθεσης εντυπωσιακών γλυπτών και πινάκων.

Το όμορφο άγαλμα που εικονίζεται παραπάνω, φτιαγμένο από λείο λευκό μάρμαρο, τραβάει την προσοχή. Είναι ύψους 1,20 μ., ενώ τα σημάδια του καλεμιού είναι σχεδόν αόρατα. Αυτό το γλυπτό λαξεύτηκε από έναν από τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες της Ιστορίας.

Λίγοι γνωρίζουν την ιστορία απληστίας, απάτης και εκβιασμού γύρω από τη δημιουργία του. Αυτή είναι η σκοτεινή πλευρά της τέχνης.


Η Πιετά (έλεος) είναι ένα μαρμάρινο γλυπτό της Αναγέννησης, γνωστό ως «Αποκαθήλωση», που φιλοτεχνήθηκε από τον Μιχαήλ Άγγελο και βρίσκεται στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου στην πόλη του Βατικανού.



Είμαστε στο 1496 στη Φλωρεντία. Η κουλτούρα της πόλης αποτελεί μαγνήτη για τους νεαρούς καλλιτέχνες. Ακονίζουν την τέχνη τους και αποζητούν φήμη. Ανάμεσά τους, ο επίδοξος γλύπτης, ο εικοσιενός ετών τότε, Μιχαήλ Άγγελος. Ήταν νεοφερμένος στην πόλη. Είχε ταλέντο, αλλά κι ένα πρόβλημα. Δεν είχε εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την καριέρα του.

Συνήθως, οι καλλιτέχνες στη Φλωρεντία είχαν χορηγούς, που τους παρείχαν από προμήθειες μέχρι στέγη. Ο χορηγός του Μιχαήλ Αγγέλου είχε πεθάνει αφήνοντάς τον χωρίς χρήματα.

Εκείνη την εποχή στη Φλωρεντία, προτιμούσαν αρχαία ρωμαϊκά γλυπτά, παρά σύγχρονες δημιουργίες. Ο Μιχαήλ Άγγελος ξεκινά να φτιάξει ένα ψεύτικο ρωμαϊκό γλυπτό. Θέλει να το πουλήσει ως αυθεντικό σε κάποιον ανυποψίαστο αγοραστή. Για να τα καταφέρει, έπρεπε να πει ψέματα.

Λαξεύει ένα ρωμαϊκού τύπου χερουβείμ από ένα κομμάτι μάρμαρο. Για να φαίνεται χιλίων ετών, το περνά από μια διαδικασία παλαίωσης. Το έθαψε σε ένα κήπο, του προκάλεσε ζημιά και το ξέθαψε, για να δείχνει ότι ήταν θαμμένο από αιώνες.

Μετά από μήνες δουλειάς το έργο είναι έτοιμο. Ο Μιχαήλ Άγγελος το ονομάζει «Κοιμώμενος Έρως».

Ο καλλιτέχνης ήταν σίγουρος ότι θα θεωρείτο αυθεντικό ρωμαϊκό γλυπτό. Αν τον έπιαναν όμως, θα καταστρεφόταν. Αν το γλυπτό του δεν ήταν αρκετό καλό για να θεωρηθεί αρχαίο ή αν μαθευόταν ότι ήταν πλαστό, η καριέρα του θα έληγε πριν καν αρχίσει.


IMAGE DESCRIPTIONΠαρουσιάζει το γλυπτό του σε έναν αξιοσέβαστο έμπορο τέχνης, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από αυτό. Ο Μιχαήλ Άγγελος του λέει το σχέδιο να το πουλήσει σε έναν ανυποψίαστο. Ο έμπορος αντιλήφθηκε αμέσως ότι το σχέδιο μπορούσε να πετύχει.

Δείχνουν το έργο στον καρδινάλιο Ραφαέλε Ριάριο. Ήταν ένας από τους πιο πλούσιους συλλέκτες. Ο κληρικός λάτρεψε το γλυπτό. Συμφώνησε να πληρώσει ένα μεγάλο ποσό γι΄αυτό. Το αγόρασε ως αυθεντικό αρχαίο ρωμαϊκό.

Για δύο χρόνια ο Μιχαήλ Άγγελος χρησιμοποιεί τα χρήματα και δημιουργεί σπουδαία γλυπτά και πίνακες με το όνομά του. Όλα ήταν εντυπωσιακά πρωτότυπα.

Αλλά καθώς ανέτελλε το άστρο του, δέχεται ένα ανησυχητικό γράμμα. Ειδοποίησαν τον καρδινάλιο ότι το «αυθεντικό» ρωμαϊκό γλυπτό είναι στην πραγματικότητα πλαστό. Ο κληρικός απειλεί να ξεμπροστιάσει το νεαρό καλλιτέχνη. Αυτός ήταν ο εφιάλτης του Μιχαήλ Αγγέλου.

Η μοναδική ελπίδα του καλλιτέχνη είναι να κερδίσει τον καρδινάλιο. Κανονίζει μια ιδιωτική συνάντηση μαζί του. Έπρεπε να τον πείσει ότι άξιζε μια δεύτερη ευκαιρία.

Για να αποδείξει το ταλέντο του εκτελεί ένα απίθανο τέχνασμα. Ήταν κυρίως αριστερόχειρας. Αποφάσισε να δείξει τις ικανότητές του κάνοντας ένα σχέδιο του αριστερού του χεριού με το δεξί. Κάτω από το βλέμμα του καρδινάλιου ξεκινάει να σχεδιάζει. Το σχέδιό του είναι τόσο λεπτομερές, που ο Ριάριο μένει άφωνος. Παραδόξως, αυτό το τέχνασμα πέτυχε.

Ο καρδινάλιος τον συγχωρεί για την πλαστογραφία και του δίνει μια μοναδική ευκαιρία. Προσφέρεται να γίνει ο πρώτος χορηγός του στη Ρώμη.

Στα επόμενα χρόνια ο Ριάριο, συστήνει τον καλλιτέχνη σε πλούσιους συλλέκτες. Ο Μιχαήλ Άγγελος γίνεται ο κορυφαίος καλλιτέχνης της Ιταλίας.

Η Ρώμη ήταν σημαντική για αυτόν. Πολλά από τα έργα του, όπως η Πιετά ή η Καπέλα Σιστίνα φτιάχτηκαν στη Ρώμη. Και μέσω του καρδινάλιου έκανε γνωριμίες στην πόλη και έγινε ο Πάπας βασικός χορηγός του.



Δελφική Σίβυλλα, οροφή της Καπέλα Σιστίνα.



Ένα τέτοιο αριστούργημα από τον Μιχαήλ Άγγελου βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγίας στην Μπριζ.

Θυμίζει τη σκοτεινή προέλευση ενός από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες.