Βοστόνη, 1919. Υπό τη σκιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι ΗΠΑ αναδύονταν ως παγκόσμιος οικονομικός ηγέτης.
Μια επενδυτική εταιρεία θα εκμεταλλευόταν το κλίμα: Η Securities Exchange Company.
Ιδρυτής της ήταν Τσαρλς Πόνζι, ένας κομψός ιταλός μετανάστης, ο οποίος ντυνόταν ωραία κι έκανε καλή εντύπωση στον κόσμο.
Ο Πόνζι πρόσφερε στους επενδυτές μια ασυναγώνιστη συμφωνία. Έδινε την υπόσχεση να τους πληρώνει επιτόκιο 50% μέσα σε 45 ημέρες, σε μια εποχή, που αν κατάθεταν τα χρήματά τους σε τράπεζα θα έπαιρναν 5% επιτόκιο για όλο το χρόνο.
Πάρα πολλοί επενδυτές έκαναν ουρά να δίνουν μετρητά στον Πόνζι. Μέσα σε ένα χρόνο συγκέντρωσε οκτώ εκατομμύρια δολάρια, σημερινής αξίας πάνω από εκατό εκατομμύρια δολάρια.
Ο σκληρά εργαζόμενος Πόνζι ζούσε μέσα στην πολυτέλεια. Είχε το καλύτερο αυτοκίνητο στη Βοστόνη, αγόρασε πολυτελές σπίτι κι όλοι έλεγαν: «Θέλω να συμμετάσχω κι εγώ».
Η πυραμίδα επενδυτών αποτελεί ένα παράνομο επενδυτικό σχήμα, που περιλαμβάνει την πληρωμή απόδοσης σε επενδυτές από τα χρήματα που πληρώνονται από μεταγενέστερους επενδυτές,
αντί από τα καθαρά κέρδη που συγκεντρώνονται από πραγματικές πωλήσεις.
Η εταιρεία του Πόνζι όμως, δεν ήταν όπως φαινόταν.
Ένας υπάλληλός του, έκανε μία σοκαριστική αποκάλυψη: Ο Πόνζι χρωστούσε εκατομμύρια δολάρια.
Οι επενδυτές απαίτησαν να πάρουν πίσω τα λεφτά τους. Όταν το έκαναν αρκετοί, ο Πόνζι δεν είχε να τους πληρώσει.
Ερευνώντας τα χρήματα οι δημοσιογράφοι έψαξαν τις συμφωνίες του κι ανακάλυψαν ότι πριν από δέκα χρόνια είχε δικαστεί για πλαστές επιταγές.
Η καλοφτιαγμένη του εικόνα ήταν απάτη. Ουσιαστικά, ήταν ένας απατεώνας σε όλη του την καριέρα.
Αφού ο Πόνζι όμως έβγαζε εκατομμύρια, γιατί χρωστούσε; Και τι έκανε με τα χρήματα των επενδυτών;
Η ιστορία είχε ξεκινήσει ένα χρόνο πριν, όταν ο Πόνζι έψαχνε το επόμενο κέρδος.
Βρήκε την ευκαιρία να πλουτίσει, όταν έλαβε ένα δέμα από το εξωτερικό. Στο δέμα υπήρχε ένα διεθνές ταχυδρομικό κουπόνι. Τέτοια κουπόνια εκδίδονταν για να προάγουν τη διεθνή αλληλογραφία. Τα άτομα τα αγόραζαν σε μία χώρα και τα έστελναν σε παραλήπτη σε άλλη χώρα. Ο παραλήπτης τα αντάλλαζε με γραμματόσημα.
Σε αυτό το απλό κομμάτι χαρτιού, ο Πόνζι είδε την ευκαιρία για πλούτη. Πίστευε ότι θα πωλούσε τα γραμματόσημα με κέρδος. Θα αγόραζε τα κουπόνια στην Ιταλία πολύ φθηνά, θα τα πήγαινε στις ΗΠΑ όπου τα λεφτά άξιζαν πιο πολύ και θα τα αντάλλαζε με γραμματόσημα. Θα έβγαζε ένα κέρδος περίπου 500%.
Ο Πόνζι έστησε ένα σχέδιο να αγοράζει μεγάλες ποσότητες διεθνών κουπονιών. Στο μεταξύ, υποσχόταν στους επενδυτές τεράστια κέρδη.
Αλλά η εξίσωση είχε ένα λάθος. Δεν γινόταν μεγάλη πώληση και αγορά ταχυδρομικών κουπονιών, ώστε ο Πόνζι να βγάζει το κέρδος που υποσχόταν.
Όλο το επιχειρηματικό του σχέδιο ήταν απάτη. Ουσιαστικά, έκλεβε τα λεφτά των επενδυτών, αντί να αγοράζει κουπόνια. Για την ακρίβεια, είχε αγοράσει κουπόνια αξίας μόνο 61 δολαρίων.
Αφού ο Πόνζι δεν έβγαζε έτσι λεφτά, πώς πλήρωνε εκατομμύρια στους πρώτους επενδυτές;
Οι πρώτοι επενδυτές πληρώνονταν από τα λεφτά των επόμενων. Αφού κρατούσε ένα ποσό ο ίδιος, έπαιρνε τα λεφτά νέων επενδυτών και με αυτά πλήρωνε τους πρώτους επενδυτές.
Όταν ανακαλύφθηκε η εξαπάτηση, ο Πόνζι καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση για ταχυδρομική απάτη.
Ως σήμερα, οι πυραμίδες που πληρώνουν αρχικούς επενδυτές με καταθέσεις επόμενων ονομάζονται «Σχήματα Πόνζι». Μας θυμίζουν τον άνθρωπο, που έγινε συνώνυμος με την απάτη.
