Πριν από τετρακόσια χρόνια στην Αγγλία, ένας άντρας έγινε θρύλος, όταν συνωμότησε για θρησκευτικούς λόγους, να ρίξει την κυβέρνηση.
Μπορεί να μοιάζει απίστευτο, αλλά σήμερα ο διαβόητος αυτός τρομοκράτης είναι ένα πρόσωπο που τιμάται.
Όταν δύει ο Ήλιος κάθε 5η Νοεμβρίου στο Λιούις της Αγγλίας, είναι η ώρα για τη Νύχτα του Γκάι Φοκς, τη νύχτα με τις φωτιές. Καταφθάνουν εκεί κάτι τύποι με μάσκες, φωτιές, πυρσούς, περίπου 60.000 θεατές και κάθε είδους πυροτέχνημα που μπορείτε να φανταστείτε. Υπάρχουν επίσης ομοιώματα του Γκάι Φοκς, από τον οποίον βαπτίστηκε η ετήσια κάθοδος του Λούις στην πυρομανία.
Ο Γκάι Φοκς είναι πιθανότατα ο πρώτος τρομοκράτης στον κόσμο.
Τιμούμε τον αγώνα του και την αντίστασή του.
Richard Cox, μέλος της Εταιρείας Πυροτεχνημάτων του Λιούις (χρονολογείται από το 1853).
Ποιος ήταν όμως αυτός ο Γκάι Φοκς; Και τι στην ευχή συμβαίνει εκεί;
Για να το μάθουμε, ας γυρίσουμε μερικές εκατοντάδες χρόνια πίσω. Είναι 1604. Ο βασιλιάς Ιάκωβος Α΄ και η Προτεσταντική Εκκλησία της Αγγλίας έχουν κάνει το βίο αβίωτο για τους καθολικούς.
Θέλοντας απεγνωσμένα αλλαγή, μια ομάδα καθολικών συναντιούνται μυστικά και δίνουν όρκο να εκθρονίσουν το βασιλιά και να δώσουν τέλος στην προτεσταντική κυριαρχία με κάθε μέσο. Αυτοί οι τύποι δεν αστειεύονται. Το σχέδιό τους είναι να σκοτώσουν το βασιλιά και τα μέλη του Κοινοβουλίου. Μέσα στους συνωμότες είναι και ο Γκάι Φοκς, έμπειρος βετεράνος του πολέμου, έτοιμος να πεθάνει για το σκοπό τους.
Νοικιάζουν ένα κελάρι κάτω από τη Βουλή των Λόρδων και το γεμίζουν με 36 βαρέλια με πυρίτιδα, αρκετή, ώστε να ισοπεδώσει ένα οικοδομικό τετράγωνο. Καλύπτουν τα εκρηκτικά με στοίβες από καυσόξυλα. Αφού τοποθετούν την πυρίτιδα, ο Φοκς αναλαμβάνει την πιο επικίνδυνη και κρίσιμη αποστολή. Όταν συγκληθεί συνεδρίαση του Κοινοβουλίου, θα ανάψει το φυτίλι.
Το σχέδιο για την ανατίναξη συναντά το πρώτο εμπόδιο, όταν καθυστερεί η έναρξη του Κοινοβουλίου εξαιτίας μιας επιδημίας πανούκλας. Έτσι, ο Γκάι Φοκς αφήνει τα εκρηκτικά αφύλακτα και προσεύχεται να παραμείνει μυστικό το σχέδιο. Ένας από τους συνεργούς του όμως, εγκαταλείπει και στέλνει ανώνυμο γράμμα σε κυβερνητικό αξιωματούχο. Προειδοποιεί, ότι το Κοινοβούλιο πρόκειται να δεχθεί ένα τρομερό χτύπημα.
Ο Φοκς μαθαίνει για τη διαρροή. Για να αποδείξει την αφοσίωσή του στο σκοπό τους, πηγαίνει να ελέγξει τα κρυμμένα βαρέλια με την πυρίτιδα. Ανακουφισμένος, τα βρίσκει άθικτα κι έτοιμα για πυροδότηση. Η αντίστροφη μέτρηση αρχίζει. Σε δέκα μέρες, το αγγλικό Κοινοβούλιο θα γίνει ερείπια.
Στο σημερινό Λιούις, ομοιώματα κορυφαίων κυβερνητικών αξιωματούχων, διασημοτήτων και παγκόσμιων ηγετών
παρελαύνουν στην πόλη σε μια πορεία που καταλήγει σε φλόγες. Είναι ένα πύρινο τέλος, που αναφέρεται στα σχέδια του Γκάι Φοκς για την 5η Νοεμβρίου του 1605.
Την ημέρα πριν την έναρξη των εργασιών του Κοινοβουλίου, η είδηση της επικείμενης απειλής φτάνει στο βασιλιά Ιάκωβο. Δίνει εντολή για ενδελεχή έρευνα της περιοχής. Μέσα σε λίγες ώρες, οι άντρες του βρίσκουν τον Γκάι Φοκς στο δωμάτιο κάτω από τη Βουλή των Λόρδων. Ο Φοξ λέει ότι ονομάζεται Τζόνσον κι ισχυρίζεται ότι φυλάει τα καυσόξυλα, που ανήκουν στο αφεντικό του.
Παραδόξως, πιστεύουν τα λεγόμενά του. Ο Φοκς καταφέρνει να αποφύγει τη σύλληψη κι είναι αποφασισμένος να φέρει χάος στην Αγγλία κι ίσως ακόμα να αλλάξει το μέλλον της κυβέρνησης για πάντα.
Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 4ης Νοεμβρίου 1605, ο Γκάι Φοκς σε λίγες ώρες θα πυροδοτήσει το μπαρούτι, με σκοπό να διαλύσει την αυταρχική προτεσταντική κυβέρνηση της Αγγλίας. Ο βασιλιάς δίνει διαταγή να γυρίσουν στο υπόγειο και να ανακρίνουν ξανά τον άντρα που φυλά το σωρό με τα καυσόξυλα. Ο Φοκς είναι ακόμα στη θέση του. Ρίχνουν μια πιο προσεκτική ματιά στα ξύλα και κάνουν μια τρομερή ανακάλυψη: Τα κρυμμένα βαρέλια με το μπαρούτι.
Οι άντρες συλλαμβάνουν τον Φοκς και τον φέρουν ενώπιον του βασιλιά. Πάντα αφοσιωμένος στο σκοπό του, ο Φοκς δηλώνει ότι έδρασε μόνος, προσθέτοντας με θάρρος: «Ήθελα να σε στείλω πίσω στα βουνά της Σκοτίας». Ο βασιλιάς του ζητάει τα ονόματα των άλλων συνωμοτών, αλλά ο Φοκες δεν τα φανερώνει.
Ο βασιλιάς δίνει εντολή να ρίξουν τον Φοκς σε κελί κάτω από τον Πύργο του Λονδίνου, όπου υπομένει βασανιστήρια επί τρεις μέρες, μέχρι που αρχίζει να δίνει ονόματα. Τις επόμενες εβδομάδες συλλαμβάνονται όλοι οι συνεργοί. Όσοι πιάνονται ζωντανοί περνούν από δίκη κι ο δικαστής δεν δείχνει έλεος. Δίνεται εντολή να κρεμαστούν οι άντρες, αλλά όχι μέχρι θανάτου. Πρώτα σπαρταρούν στη θηλιά, ενώ κατόπιν σύρονται και διαμελίζονται στη δημόσια πλατεία.
Πολύ σκληρό. Αν δεν ξέρετε τι θα πει «τράβηγμα και διαμελισμός», είναι κάτι σαν αυτό που παθαίνει ένα κοτόπουλο προτού τηγανιστεί. Βασικά, πρόκειται για μια φρικτή τιμωρία, με σκοπό να στείλει ένα σαφές μήνυμα.
Ο θρύλος όμως λέει, ότι ο Φοκς βρήκε τρόπο να πέσει στα μαλακά.
Καθώς περνούν τη θηλιά πάνω από το κεφάλι του, πηδά από το ικρίωμα και σπάζει το λαιμό του πεθαίνοντας ακαριαία. Γλιτώνει το σκληρό και οδυνηρό θάνατο των συνεργών του.
Ο βασιλιάς όμως, δεν έχει τελειώσει. Ως προειδοποίηση για επίδοξους επαναστάτες, δίνει εντολή το κεφάλι του Γκάι Φοκς να τοποθετηθεί σε στύλο στη γέφυρα του Λονδίνου.
Ο βασιλιάς τότε κηρύσσει την Τήρηση της Πράξης της 5ης Νοεμβρίου, τον ετήσιο εορτασμό για την αποτροπή της συνωμοσίας για την ανατίναξη του Κοινοβουλίου.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, κατά τον εορτασμό έκαιγαν ομοιώματα του Πάπα και άλλων θρησκευτικών προσώπων, λόγω του αντικαθολικού αισθήματος.
Οκτώ από τους δεκατρείς συνωμότες. Ο Γκάι Φοκς είναι ο τρίτος από δεξιά.
Φτάσαμε στον 18ο αιώνα, ώστε να πάρει κεντρική θέση ο Γκάι Φοκς, οπότε τα παιδιά άρχισαν να παρελαύνουν με δικά του ομοιώματα. Και για πολλούς, προέκυψε η εκδήλωση, που τιμά έναν «ατρόμητο επαναστάτη», που πέθανε για το σκοπό που πίστευε. Έχουν αδυναμία σε κάποιον καλό «κακό». Ίσως αυτή είναι η ειρωνεία.
Γιορτάζουμε με πυροτεχνήματα αυτό που θα είχε γίνει αν δεν τον είχαν πιάσει.
Richard Cox.
Αν και δεν κατάφερε, λοιπόν, να ανατρέψει την κυβέρνηση, ο θρύλος του Γκάι Φοκς παραμένει ζωντανός.
Μια μάσκα, που αναπαριστά την εικόνα του, έχει γίνει το πρόσωπο του ελεύθερου λόγου. Είναι το σύμβολο των αυτόκλητων τιμωρών του διαδικτύου Anonymous και της ταινίας V for Vendetta.
Ο Γκάι Φοκς ήταν στην ουσία ένας θρησκευτικός τρομοκράτης, αντίστοιχος με τους σημερινούς τζιχαντιστές, που κι εκείνοι είναι πρόθυμοι όχι μόνο να δολοφονήσουν πολλούς αθώους, αλλά και να σκοτωθούν κι οι ίδιοι για τα πιστεύω τους.
Ο ετήσιος εορτασμός της νύχτας του Γκάι Φοκς στο Λιουίς, δείχνει πώς ένα ιδεολόγημα, πώς ένας θρύλος, μπορεί να επιφέρει σύχγυση στα μυαλά των ανθρώπων και να καταργήσει τα όρια ανάμεσα σε θύτη και θύμα.
