Το κράτος που δημιουργήθηκε μετά το 1821, στηρίχτηκε σε εθνικοθρησκευτικά και άλλα παραμύθια και ψέματα (δήθεν ευγενή καταγωγή των βαλκάνιων κατοίκων του από τους αρχαίους έλληνες, ύψωση λαβάρου στην Αγία Λαύρα, κρυφά σχολειά κ.λπ.).

Ένα από τα αυτά τα παραμύθια, της σύγχρονης μάλιστα Ρωμιοσύνης, αποτελεί το Πολυτεχνείο, πάνω το οποίο στήθηκε μια μεγάλη προπαγανδιστική απάτη. Εκεί στηρίχτηκε το πολιτικό μεταπολιτευτικό κατεστημένο, στο οποίο έλαβαν μέρος οι επαγγελματίες της πολιτικής, η λεγόμενη «γενιά του Πολυτεχνείου», η γενιά εκείνη δηλαδή, που κυβερνά επί σαράντα και πλέον χρόνια κι έχει βυθίσει τη χώρα στην αναξιοκρατία, τη διαφθορά, την υπανάπτυξη, τη χρεωκοπία.

Στο άρθρο αυτό θα επικεντρωθούμε κυρίως στον καλλιτεχνικό τομέα, στη στάση και στα πεπραγμένα των σημαντικότερων ηθοποιών και τραγουδιστών της εποχής εκείνης, τόσο κατά τη διάρκεια της Χούντας όσο και αργότερα κατά τη Μεταπολίτευση.

Η μέγιστη πλειοψηφία των καλλιτεχνών κατά την Επταετία ήταν υποστηρικτές της Χούντας.

Χαριτωμένα και με χαμόγελα

Ας ξεκινήσουμε με ένα χαρακτηριστό παράδειγμα, τον Κώστα Καζάκο. Συμμετείχε στο κινηματογραφικό πάρτι της Επταετίας πρωταγωνιστώντας σε ταινίες πατριωτικού περιεχομένου, που κοντράρονταν θεματολογικά και σε εισιτήρια με αυτές του Κώστα Πρέκα.

Προς το τέλος της Χούντας, όπως πολλοί άλλοι, όταν μύρισε χουντικό ...ψοφίμι άρχισε μερικές παραστάσεις που ήξερε πως θα του δημιουργούσαν μικρά, μα διαχειρίσιμα προβλήματα με τη λογοκρισία, για να έχει μετέπειτα δημοκρατικό άλλοθι.

Σαφώς πιο πονηρεμένος από τον Κώστα Πρέκα που δεν «διάβασε σωστά» τους καιρούς, ο Κώστας Καζάκος έπαιξε το χαρτί του δημοκρατικού συναισθήματος. Μάλιστα, η συμμετοχή του σε αυτές τις ταινίες και στο star system της χουντικής φιλμογραφίας, ξεπλύθηκε μια χαρά με τη συμμετοχή του στην ταινία «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», που ιστορικά διαπραγματευόταν τις τελευταίες ημέρες του Νίκου Μπελογιάννη. Μαζί με τέτοιες ταινίες ξεπλενόταν και μια ολόκληρη χώρα, η οποία δεν αντιστάθηκε ποτέ πραγματικά στη Χούντα, πέραν μερικών μικρών εξαιρέσεων.

Από αυτό το ξέπλυμα γρήγορα–γρήγορα δημιουργήθηκε ένα νέο σύστημα καλλιτεχνών με «ένσημα» στον αγώνα, που κυριάρχησαν στα πασοκικά χρόνια που ακολούθησαν, τα οποία και οδήγησαν τη χώρα στην παρακμή. (Βλ. Δ. Μαρκόπουλου: «Τι κάνατε στη Xούντα κύριε Καζάκο;», protothema.gr, 7.6.2017).

Τόσο ο Κ. Καζάκος όσο και η πλειοψηφία των ηθοποιών της εποχής εκείνης, δεν θυσιάστηκαν για κάποιο σκοπό. Ορισμένοι δικαιολογήθηκαν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς. Δεν διέκοψαν όμως καν την καριέρα τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας στη Δικτατορία. Δεν βγήκαν να αγωνιστούν. Αντίθετα, τους βλέπουμε σήμερα σε παλιές φωτογραφίες να ποζάρουν χαριτωμένα και με χαμόγελα με τους πραξικοπηματίες. Πολλοί έστελναν κι επιστολές προς τη σύζυγο του δικτάτορα, Δέσποινα Παπαδοπούλου, που κινούσε τα νήματα σε αυτόν τον τομέα, με τις οποίες είτε ζητούσαν ρουσφέτια είτε εξέφραζαν γλοιώδεις ευχαριστίες κ.λπ..

Πολλοί από αυτούς τους ίδιους ηθοποιούς, μετά την πτώση της Χούντας έδρεψαν δάφνες, προφασιζόμενοι εκ των υστέρων τους αντιστασιακούς. Αργότερα, βολεύτηκαν στο σύστημα ΠΑΣΟΚ έχοντας ορισμένοι καλλιεργήσει και το μύθο του αντιστασιακού καλλιτέχνη, ένα μύθο χρήσιμο και συμβατό με τον πασοκικό λαϊκισμό.

Σύμφωνα με τον Γιάννη Βόγλη, «ο Λάμπρος Κωνσταντάρας ήταν βασιλικός και πολύ φίλος με τον δημοσιογράφο Σάββα Κωνσταντόπουλο (ακροδεξιός, εκδότης του "Ελεύθερου Κόσμου", ο οποίος αποκλήθηκε "ο θεωρητικός της χούντας").

»Ο Ντίνος Ηλιόπουλος ήταν πάρα πολύ δεξιός, όπως κι ο Παντελής Ζερβός.

»Ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος μετά το 1967, όποτε τον έβλεπα στα γυρίσματα ή συναντιόμασταν έξω, έλεγε συνέχεια: "Επιτέλους φύγανε οι κερατάδες οι πολιτικοί και βρήκαμε την ησυχία μας".

»Αυτός μαζί με τον Γιάννη Γκιωνάκη ήταν κάργα "χουντικοί" και οι δυο τους!».

«Εδώ Πολυτεχνείο»:
Πώς φτιάχτηκε το παραμύθι

Η πλύση εγκεφάλου για τη θεμελίωση του παραμυθιού του Πολυτεχνείου υπήρξε πρωτοφανής. Από το 1974 και μετά, χρησιμοποιήθηκαν όλα τα διαθέσιμα μέσα προπαγάνδας και κρατικού καταναγκασμού για τη δημιουργία του: Τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες, μουσική, θέατρο, κινηματογράφος, εκπαιδευτικά ιδρύματα κ.ά..

Με τις ίδιες μεθόδους είχαν επιβληθεί, βέβαια, παλιότερα κι οι «ήρωες» του '21, καθώς και άλλοι «ήρωες» της Ρωμιοσύνης, μερικοί από τους οποίους όμως, άρχισαν τώρα να αντικαθίστανται από πιο φρέσκους «ήρωες». Όλοι οι δήμοι κι οι κοινότητες γέμισαν με πλατείες και δρόμους, που ονομάστηκαν «Ηρώων Πολυτεχνείου».

Η διαφορά των παλιών «ηρώων» με τους νέους είναι η εξής: Οι παλιοί π.χ. Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης κ.ά. ήταν μεν λαμόγια που ενεργούσαν με ταπεινά προσωπικά κριτήρια, αλλά ήταν τουλάχιστον υπαρκτά πρόσωπα. Οι νέοι «ήρωες» του Πολυτεχνείου όμως, είναι εντελώς φαντασιακοί.

Στα σχολεία, τα παιδιά άρχισαν να βομβαρδίζονται κάθε χρόνο με επιπλέον εορταστικές εκδηλώσεις και τα αναγνωστικά γέμισαν σπαραξικάρδια ποιήματα για τους... «σκοτωμένους φοιτητές του Νοέμβρη». Νήπια και μικρά παιδιά άρχισαν να σέρνονται κοπαδιαστά για να τοποθετούν στεφάνια και λουλούδια στα κάγκελα του ΕΜΠ.

Θόρυβος, δαπάνες και υποκριτικός θεατρινισμός για την καινούρια ψευδεπίγραφη γιορτή της Ρωμιοσύνης.

Η κεφάλα

Στον περίβολο του ΕΜΠ τοποθετήθηκε μια υπερμεγέθης και ασώματη πέτρινη κεφαλή ως σύμβολο. Εκεί καταθέτουν κάθε 17 Νοέμβρη λουλούδια καί στεφάνια.

Κάποιος «προοδεφτικός» καλλιτέχνης την έφτιαξε, την παραχώρησε στο Πολυτεχνείο και τοποθετήθηκε στον προαύλιο χώρο. Αμέσως έγινε τόπος... προσκυνήματος, γιατί όλοι νόμιζαν ότι πρόκειται για προτομή κάποιου από τους «σκοτωμένους φοιτητές».

Και όμως: Πρόκειται για την κεφαλή κάποιου αριστερού καθηγητή, ονόματι Νικόλαου Σβορώνου, ο οποίος βρισκόταν εν ζωή μέχρι το έτος 1989. Μάλιστα, στην προτομή του είχε κάποτε καταθέσει στεφάνι και ο ίδιος! Πρόκειται δηλαδή για μοναδική περίπτωση ευτυχούς ανθρώπου, που εν ζωή ευρισκόμενος, τίμησε και προσκύνησε την προτομή του εαυτού του!




Ο ύμνος της 21^ης Απριλίου σε μουσική Γιώργου Κατσαρού και στίχους Γιώργου Οικονομίδη.



Η πρωτοηρωίδα Ηλένια

Την πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου, η επιχείρηση της προπαγάνδας είχε ήδη αρχίσει. Ανάμεσα στα λουλούδια για τους ανύπαρκτους νεκρούς που είχαν γεμίσει τις μάντρες, τις αυλές και τα κάγκελα του ΕΜΠ, υπήρχε και το σκίτσο μιας ωραίας κοπέλας. Και δίπλα το εξής σημείωμα: «Την λένε Ηλένια Ασημακοπούλου. Είναι το κορίτσι μου. Χάθηκε το βράδυ της σφαγής. Κανένας δεν την ξανάδε. Πήγα σπίτι της, αλλά έχουν χαθεί και οι γονείς της. Όποιος ξέρει για το μαρτυρικό τέλος της, ας με πληροφορήσει».

Τα ΜΜΕ έκαναν το θέμα πρωτοσέλιδο. Το σκίτσο της Ηλένιας έγινε σύμβολο. Τοποθετήθηκε παντού με το ερώτημα: «Τι απέγινε;» Επιτέλους, οι θεμελιωτές του παραμυθιού είχαν βρεί ένα θύμα και μια δακρύβρεχτη ιστορία για να πιαστούν και να την πασάρουν στον κόσμο, που δίψαγε εκείνη την εποχή για τέτοια αντιστασιακά μελό.

Ο φοιτητής της Ηλεκτρονικής Σχολής, που είχε αναρτήσει τη φωτογραφία και το σημείωμα, λεγόταν Γιάννης Ηλιόπουλος. Λίγο αργότερα έδωσε και συνέντευξη στην εφημερίδα «Αυγή», στην οποία έλεγε:

«Ήμασταν μαζί με την Ηλένια μέσα στο Πολυτεχνείο. Μετά την εισβολή, βγήκαμε δίπλα-δίπλα από την έξοδο της Στουρνάρα. Ένας οπλισμένος τη σημάδεψε εν ψυχρώ και οι σφαίρες τη βρήκαν στην πλάτη. Ακούμπησε πάνω μου βγάζοντας αίμα από το στόμα κι έπειτα έπεσε. Με συλλάβανε και στην Ασφάλεια μου πήραν το πουλόβερ μου, που ήταν κόκκινο από το αίμα της. Δεν τους μίλησα καθόλου για την Ηλένια, για να την προφυλάξω, αν ζούσε...

»Όταν με άφησαν τον Φλεβάρη του '74, πήγα στο Χαλάνδρι όπου έμενε με την οικογένειά της.
Μα οι γονείς της με το μικρότερο αδελφό της είχαν εξαφανιστεί και στο σπίτι έμεναν άγνωστοι. Όσο κι αν ρώτησα δεν ήξεραν τίποτα. Ούτε κι από το σχολείο της, το Κολλέγιο Αγ. Παρασκευής, έβγαλα άκρη. Ίσως οι γονείς της φοβήθηκαν για το δεύτερο παιδί τους κι εξαφανίστηκαν. Όλα αυτά δεν τα κατέθεσα στον κ. Τσεβά, γιατί φοβόμουν».

Το θέμα έλαβε τέτοια διάσταση, που ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής ζήτησε φωτογραφία του σκίτσου και η σύζυγος του τότε προέδρου της Δημοκρατίας Ιωάννα Τσάτσου, γονάτισε και δάκρυσε μπροστά στο σκίτσο της Ηλένιας.

Δέν πέρασε όμως λίγος καιρός και τα πάντα αποκαλύφθηκαν: Η Ηλένια Ασημακοπούλου δεν υπήρξε ποτέ! Το σκίτσο της «δολοφονημένης Ηλένιας» απεικόνιζε την νεοζηλανδή Νάνσι Κρίντλαντ, διάσημο μοντέλο, από διαφήμιση του αγγλικού σαμπουάν Breck. Ήταν φιλοτεχνημένο από τον βρετανό ζωγράφο Νίκολας Ίγκον και είχε δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά, μεταξύ των οποίων και στην τριμηνιαία έκδοση του Vogue.

Σύσσωμο τo μεταπολιτευτικό κράτος είχε εξευτελισθεί! Η πρωτοηρωίδα του Πολυτεχνείου, το σκίτσο της οποίας προσκυνούσαν ακόμη και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο πρωθυπουργός ήταν μια απάτη!

Ο Γιάννης Ηλιόπουλος καταδικάστηκε στις 18 Φεβρουαρίου1975 σε 8μηνη φυλάκιση, όσο πιο αθόρυβα γινόταν.

Ανύπαρκτοι τάφοι και τιμητικές συντάξεις

Ο Δημήτριος Μπέης, ως δήμαρχος Ζωγράφου, έφτασε στο ευτελές σημείο να ανασκάπτει έξω από το νεκροταφείο του Δήμου για να βρει τους... «ομαδικούς τάφους της σφαγής του Πολυτεχνείου», που δεν βρέθηκαν ποτέ.

Ο Γ. Αλ. Μαγκάκης, ως Υπουργός Δημοσίων Έργων, εξήγγειλε ότι το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος θα απονείμει τιμητική σύνταξη στις οικογένειες των νεκρών του Πολυτεχνείου και εξευτελίστηκε. Κανείς δεν υπήρχε για να δηλώσει συμμετοχή.

Το 1978, σύσσωμη η Βουλή, διέκοψε τη συνεδρίασή της και πορεύτηκε σε πομπή στο Πολυτεχνείο, όπου ο τότε πρόεδρός της, Δημ. Παπασπύρου, κατέθεσε στεφάνι και κήρυξε εκεί τη λύση της συνεδρίασης. Ο αυτοεξευτελισμός του μεταπολιτευτικού κράτους συνεχιζόταν.

Πρεμούρα να παρουσιάσουν πορίσματα με νεκρούς

Κατά την πρώιμη μεταπολιτευτική περίοδο υπήρξαν αναφορές, οι οποίες έκαναν λόγο για εκατοντάδες νεκρούς, για «παιδιά που πάτησε το τανκ» και άλλες ανακρίβειες. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Κανείς νεκρός δεν υπήρξε εντός του Πολυτεχνείου, αλλά ορισμένοι νεκροί ―γύρω τους είκοσι― στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας και σε χρονικό εύρος δυο-τριών ημερών. Ο αριθμός τους ποικίλει ανάλογα με την έκθεση του συντάξαντος.

Στο πόρισμα Τσεβά, για παράδειγμα, στους νεκρούς του Πολυτεχνείου συμπεριλαμβάνεται άνδρας 60 ετών, που πέθανε στις 17 Νοέμβρη σε δρόμο της Αθήνας από έμφραγμα του μυοκαρδίου, γυναίκα 75 ετών, που τραυματίστηκε στην αυλή του σπιτιού της στους Αγίους Αναργύρους και πέθανε τον Μάιο του 1974 κ.λπ.. Είχαν μεγάλη πρεμούρα να παρουσιάσουν οπωσδήποτε νεκρούς.

Στις 28 Ιανουαρίου 1982, οκτώ βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή, η οποία ήταν: «Πόσοι και ποιοι φονεύθηκαν εντός του χώρου του Πολυτεχνείου και ποιοι στον πέριξ χώρο;». Ο τότε Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Πέτσος, έδωσε μια πληρωμένη απάντηση-καταπέλτη: «Ποιους τιμούσατε επί πέντε χρόνια, με τη συμμετοχή της παράταξής σας στις εκδηλώσεις των επετείων του Πολυτεχνείου και για ποιους προορίζονταν τα στεφάνια σας;».

Κατόπιν αυτού, ο Υπουργός Δημ. Τάξης του ΠΑΣΟΚ Γιάννης Σκουλαρίκης, έδωσε εντολή στον Υπαρχηγό της Αστυνομίας Γεώργιο Σαμπάνη να διερευνήσει ποιοι ήταν οι νεκροί του Πολυτεχνείου. Στις 8 Φεβρουαρίου 1982 ο Γεώργιος Σαμπάνης απάντησε με υπηρεσιακό έγγραφο, στο οποίο ρητά επιβεβαιώνεται: «Ουδείς φονεύτηκε εντός του χώρου του Πολυτεχνείου. Στους πέριξ όμως του Πολυτεχνείου χώρους, φέρονται ότι φονεύτηκαν δώδεκα άτομα».

Ακολουθεί δε η κατάσταση των δώδεκα νεκρών: Οι πέντε κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της 16^ης Νοέμβρη 1973 για την κατάληψη του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και του ΟΤΕ. Και οι υπόλοιποι επτά από αδέσποτες σφαίρες. Κανείς φοιτητής και όλοι εκτός του χώρου του Πολυτεχνείου.

Παρά ταύτα, στις 8 Απριλίου 1982, ο Γ. Σκουλαρίκης δήλωσε στη Βουλή, ψευδόμενος: «Δεν μπορώ να πω πόσα θύματα υπήρξαν κατά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, γιατί η κυβέρνηση ανέλαβε τώρα!».

Ετεροχρονισμένοι νεκροί

Τελικά, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ βρήκε τη... λύση. Ο ίδιος ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου στην 11^η επέτειο, το 1984, θεμελίωσε στο χώρο του Πολυτεχνείου μια στήλη για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου. Μόνο, που η στήλη ήταν αφιερωμένη: «Στους φοιτητές του ΕΜΠ που έδωσαν τη ζωή τους για τα ιδανικά της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944»!

Η πλήρης εξαπάτηση, δηλαδή. Η στήλη φτιάχτηκε με ετεροχρονισμένους νεκρούς του 1941-44 (αν υπήρχαν και τέτοιοι), για να μπερδεύει και όλοι να νομίζουν ότι πρόκειται για νεκρούς του Νοέμβρη 1973!

Παράλληλα, οι εφημερίδες άρχισαν να δημοσιεύουν αφιερώματα, στα οποία εμφάνιζαν περιπτώσεις αυτοκτονιών ή ατυχημάτων του 1965, του Μαρτίου 1973 και του Οκτωβρίου 1974 και να τους παρουσιάζουν ως θύματα του Πολυτεχνείου.

Η ομολογία του Δημήτρη Χατζησωκράτη —μέλους της Συντονιστικής Επιτροπής του Πολυτεχνείου— είναι χαρακτηριστική. Παραδέχεται ότι δημιουργήθηκε «ένας μύθος που ήταν εύκολος να γίνει». Και ειρωνικά αναφέρει τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε το Πολυτεχνείο από την κοινωνία μετά την μεταπολίτεύση:

«Το εξωραΐζει και πολλές φορές το χαϊδεύει. Αποτελεί άλλωστε και μια συλλογική εξιλέωση ενός λαού, που γνωρίζει ότι δεν έκανε και πολλά πράγματα ενάντια στη Χούντα».

Οι πολιτικοί πόζαραν ως «σωτήρες», «στυλοβάτες», «ήρωες», «μεγαλο-αρχηγοί», «εθνάρχες» κ.λπ. επιχειρώντας να κλέψουν όλοι τους κι από ένα κλαράκι απ΄ τη στηθείσα παραμυθολογία της δόξας του Πολυτεχνείου, που τους χρησίμευσε σα διαβατήριο και φωτοστέφανο για τη μεταπολιτευτική περίοδο της Ρωμιοσύνης, που ήδη οδήγησε τη χώρα στη χρεωκοπία.