Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, οι ΗΠΑ ήθελαν να αποδείξουν ότι ήταν ένα μέρος με απεριόριστες δυνατότητες, πολύ ανώτερο από τον κομμουνισμό.
Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη περιπέτεια του 20ού αιώνα, που έγινε πριν πενήντα χρόνια. Με ώση μεγαλύτερη των 150 εκατομμυρίων ίππων, στις 16 Ιουλίου 1969, ένας πανίσχυρος πύραυλος εκτοξεύτηκε από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στη Φλόριντα. Τρεις αστροναύτες έκαναν ένα επικίνδυνο ταξίδι στο φεγγάρι. Τέσσερις μέρες μετά, πάνω από μισό δισεκατομμύριο θεατές είδαν ζωντανά τους πρώτους ανθρώπους στο δορυφόρο της Γης.
Η πρώτη απόπειρα του Νιλ Άρμστρονγκ να πατήσει στη Σελήνη όμως, ήταν επιτυχία μιας ομάδας πολλών γερμανών επιστημόνων της NASA, που περιβάλλεται από σκοτάδι: Πολλοί από αυτούς ήταν πρώην Ναζί.
Η προσσελήνωση ήταν επιτυχία πολλών επιστημόνων, μηχανικών και τεχνικών από τη Γερμανία. Ο Βέρνερ φον Μπράουν μαζί με εκατόν είκοσι κατασκευαστές πυραύλων, ο Ουμπέρτους Στρούγκχολντ μαζί με τριάντα φυσικούς Αεροπλοΐας, καθώς και πολλοί άλλοι γερμανοί, εργάστηκαν για χρόνια σε αυτό το έργο.
Οι συμμετέχοντες έγιναν ήρωες, γιατί κατά τον Ψυχρό Πόλεμο ήταν εκείνοι που κατάφεραν να βγάλουν νικήτριες στις ΗΠΑ στον αγώνα του Διαστήματος. Ήταν ένας θρίαμβος, που επισκίασε το σκοτεινό παρελθόν των γερμανών ναζιστών.
Κάναμε κάτι που δεν έχει ξανακάνει κανείς και δεν έχει επαναληφθεί από τότε.
Μας δίνει μια αίσθηση ικανοποίησης το γεγονός ότι κάναμε κάτι τόσο ξεχωριστό.
Μπρουκς Μουρ, αμερικάνος μηχανικός πυραύλων.
Χάντσβιλ, Αλαμπάμα. Το σημείο αναφοράς της πόλης είναι το Κέντρο Διαστήματος και Πυραύλων. Εδώ εκτίθενται πύραυλοι που έγραψαν ιστορία. Η γερμανική μηχανική δεν συναντάται μόνο στον πύραυλο Saturn V, αλλά και στον εξοπλισμό επιβίωσης των αστροναυτών.
Το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ πέτυχε χάρη στους γερμανούς.
Ήταν χρόνια μπροστά από εμάς.
Δεν λέω ότι δεν θα τα καταφέρναμε μόνοι μας, αλλά πιστεύω θα μας είχε πάρει άλλα δέκα χρόνια, αν δεν είχαμε γερμανική ηγεσία.
Μπρουκς Μουρ, αμερικάνος μηχανικός πυραύλων.
Ο πύραυλος Saturn ήταν αριστούργημα του Άρτουρ Ρούντολφ. Ο διευθυντής προγράμματος από τη Θουριγγία ενορχήστρωσε τη συνεργασία χιλιάδων μηχανικών και των διαφόρων προμηθευτών.
Ήταν φοβερός στην εύρεση λύσεων κι εξαίρετος διευθυντής, κατά γενική αποδοχή. Ήταν και σκληρό αφεντικό.
Απορροφούσαν τόσο στη δουλειά, που άφηνε τον χρόνο να περάσει και μερικά άτομα δούλευαν ως και 15 ώρες τη μέρα.
Μερικοί προσπαθούσαν να φύγουν στα κρυφά για να πάνε τουαλέτα κι εκείνος δεν τους άφηνε.
Μπρουκς Μουρ, αμερικάνος μηχανικός πυραύλων.
Έχει λάβει πολλά βραβεία για τη δουλειά του. Ένα από αυτά ήταν το Μετάλλιο Διακεκριμένων Υπηρεσιών, το σπουδαιότερο της NASA.
Αλλά το παρελθόν τον έπιασε το 1983. Στη ναζιστική Γερμανία, ο Ρούντολφ πήρε μέρος στην ανάπτυξη του πυραύλου Vergeltungswaffe 2, που είναι γνωστός κι ως V-2.
Για να διασφαλίσουν τις γνώσεις των κατασκευαστών πυραύλων, οι αμερικάνοι, είχαν φέρει μυστικά τους γερμανούς επιστήμονες στις ΗΠΑ μετά τον πόλεμο. Αγνόησαν τότε το γεγονός ότι μερικοί μπορεί να ήταν Ναζί κι εγκληματίες πολέμου.
Δεκαετίες μετά, μία ομάδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ διερεύνησε κάποια μέλη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Η ανησυχία μου είναι ότι δεν έχω δει ίχνος ηθικής σε όλη την επιχείρηση.
Δεν προσπάθησαν ποτέ να ζυγίσουν τις εγκληματικές δραστηριότητες μερικών από αυτούς
ενάντια στη θεωρητική ανάγκη για τις υπηρεσίες τους.
Έλι Ροσενμπάουμ, Υπουργείο Δικαιοσύνης ΗΠΑ.
Για να κατανοήσουμε τη συνεργασία του Στρατού των ΗΠΑ με τους επιστήμονες των Ναζί, πρέπει να ταξιδέψουμε στο παρελθόν. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι γερμανικές εταιρείες ήταν οι πρώτες που πειραματίστηκαν με πυραύλους. Οι ενδιαφερόμενοι συναντιόντουσαν στο Verein für Raumschiffahrt. Πήγαιναν ακόμα και πρωτάρηδες. Εκεί συνάντησε ο Άρτουρ Ρούντολφ έναν αριστοκράτη, που ονειρευόταν από παιδί να πετάξει το φεγγάρι, τον Βέρνερ φον Μπράουν.
Το 1932, ο Στρατός τους πρότεινε να αναπτύξουν αυτή την τεχνολογία. Αυτοί δέχτηκαν. Για τον Χίτλερ, προτεραιότητα ήταν ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας. Υπό τον Βέρνερ φον Μπράουν και υπό άκρα μυστικότητα, χτίστηκε μια ολόκληρη πυραυλική πόλη στη Βαλτική Θάλασσα. Σήμερα υπάρχουν μόνο ερείπια από το κάποτε μεγαλύτερο κέντρο οπλισμού στην Ευρώπη. Το μόνο που έχει μείνει είναι ο ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός.
Ξεκινώντας το 1936, χτίστηκε σε χρόνο-ρεκόρ ένα γιγαντιαίο κέντρο ερευνών, που κόστισε εκατομμύρια μάρκα. Ο Βέρνερ φον Μπράουν επιστράτευσε ταλέντα απ΄ όλη τη χώρα. Πολλοί θα ήταν μαζί του τριάντα χρόνια μετά κατά την προσσελήνωση.
Η Ντορέτε Κέρστεν ήταν είκοσι ετών, όταν έγινε γραμματέας του:
Ενέπνεε τον κόσμο. Ήταν γεμάτος ενθουσιασμό και χαρισματικός.
Ήταν ευφυέστατος άνδρας. Τελείως τρελός!
Ήταν και πολύ όμορφος, επιπλέον.
Ντορέτε Σλιντ Κέρστεν, γραμματέας Βέρνερ φον Μπράουν.
Ο Ρούντολφ ανέλαβε την οργάνωση του εξοπλισμού στο Πενεμούντε της Βαλτικής κι η Αεροπορία παρέδωσε ό,τι παράγγειλε.
Ο Άρτουρ ήταν πολύ καλός άνθρωπος, σαν καλός πατέρας, κι ο Βέρνερ απολάμβανε τη συνεργασία τους.
Ηταν δουλευταράς, γνώριζε πολλά κι εργαζόταν στην παραγωγή.
Ντορέτε Σλιντ Κέρστεν, γραμματέας Βέρνερ φον Μπράουν.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε το 1939 με την εισβολή στην Πολωνία και δημιούργησε πίεση για τους ανθρώπους του Πενεμούντε.
Η νέα τεχνολογία ήταν περίπλοκη και δύσκολη στο χειρισμό. Επί χρόνια, δεν είχε πετάξει επιτυχώς ούτε ένας πύραυλος.
Όταν ήρθε κόσμος από το Βερολίνο είχαμε συνεχόμενες αποτυχίες.
Το μισούσε όταν γινόταν αυτό. Είπε: «Δεν πάμε καλά σήμερα».
Οι άλλοι είπαν ότι το σαμποτάριζε κι ήθελε μόνο να πάει στη Σελήνη.
Ντορέτε Σλιντ Κέρστεν, γραμματέας Βέρνερ φον Μπράουν.
Πολλοί μηχανικοί ήταν αφοσιωμένοι στα διαστημικά ταξίδια. Αλλά ο Στράτος δεν ήθελε διαστημόπλοια. Οι επιστήμονες έπρεπε να αναπτύξουν πυραυλικά όπλα, που θα μπορούσαν να εκτοξευτούν σε Λονδίνο, Παρίσι και Νέα Υόρκη.
Μετά τον πόλεμο δημιουργήθηκε ο μύθος
ότι όλοι στο Πενεμούντε λάτρευαν το Διάστημα.
Οι πιο πολλοί δεν ήταν εκεί για να πάνε στο φεγγάρι,
αλλά για να φτιάξουν όπλα για το Τρίτο Ράιχ, κι αυτό τους άρεσε πολύ.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Το μέρος εκτόξευσης πυραύλων είναι απαγορευμένη περιοχή τώρα.
Η εκτόξευση της 3ης Οκτωβρίου 1942 έγραψε ιστορία. Ο Aggregat 4 (A4), που αργότερα ονομάστηκε V-2, ήταν σχεδόν 14 μέτρα μακρύς και ζύγιζε 13,5 τόνους.
Ο πύραυλος έφτασε σε ύψος 85 χιλιομέτρων. Αυτή η μέρα ήταν για πολλούς εκείνη, που γεννήθηκε το διαστημόπλοιο.
Όταν ο Χίτλερ είδε το φιλμ της πτήσης του Α4, απαίτησε την κατασκευή χιλιάδων πυραύλων το συντομότερο δυνατό.
Το Πενεμούντε άνηκε στους εξειδικευμένους επιστήμονες, που έφεραν επανάσταση στην οπλική τεχνολογία για τον Χίτλερ. Η μηχανικοί έφτιαξαν πιο γερά τεθωρακισμένα, όλο και ταχύτερα υποβρύχια, καθώς και το πρώτο αεριωθούμενο αεροσκάφος.
Η επίδραση της ταχύτητας και του ύψους στους πιλότους, οδήγησε στην ίδρυση της Αεροπορικής Ιατρικής.
Ο Ουμπέρτους Στρούγκχολντ ήταν ειδήμονας αυτού του πεδίου. Το 1935, ο βεστφαλός ανέλαβε τη διεύθυνση του νέου Ινστιτούτου Ερευνών Αεροπορικής Ιατρικής στο Βερολίνο. Τμήμα της έρευνας ήταν η διάσωση πιλότων σε ακραίες καταστάσεις.
Κάτι πολύ σημαντικό για την Αεροπορική Ιατρική
ήταν η έλλειψη οξυγόνου και η επιτάχυνση.
Διερευνήθηκε κι η αντίδραση
του ανθρώπινου σώματος σε αυτή την πρόκληση,
όπου επερχόταν ο θάνατος όταν έφτανε στο κρίσιμο όριο.
Μάικε Ροτζάιλ, ιστορικός Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης.
Στο Πενεμούντε, στις αρχές του ΄40, υπήρχε έλλειψη εργατικών χεριών για τη μαζική παραγωγή του V-2. Οι γερμανοί ήταν στο μέτωπο. Έτσι, υιοθετήθηκε ένα μέτρο, που είχε ήδη διαδοθεί στη γερμανική βιομηχανία.
Το Υπουργείο Εξοπλισμού πρότεινε τη χρήση καταναγκαστικής εργασίας.
Ο Ρούντολφ πήγε στο εργοστάσιο Heinkel Oranienburg το 1943 και είδε τους εργάτες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Μετά, γύρισε κι έγραψε υπόμνημα για τη χρήση τους στο Πενεμούντε,
οπότε ήταν υπέρ αυτού κι έχουμε το σχετικό υπόμνημα.
Ήταν υπεύθυνος για την ενσωμάτωση αιχμαλώτων στο εργοστάσιο του Πενεμούντε.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Στήθηκε στρατόπεδο συγκέντρωσης δυτικά του Πενεμούντε. Οι Ναζί έστελναν εκεί πολιτικούς αντίπαλους και αντικοινωνικά στοιχεία.
Υπήρχαν αναφορές στους Συμμάχους για το εργοστάσιο όπλων από το 1939, αλλά δεν πίστευαν ότι υπήρχε νέο όπλο θαύμα.
Έπρεπε να φτάσουμε στις 17 Αυγούστου 1943, για να στείλει η RAF βομβαρδιστικά στο Πενεμούντε.
Στο σπίτι του Ρούντολφ έπεσε ένας τοίχος προς την κουζίνα κι έτσι η οικογένεια βγήκε και σώθηκε.
Κατά την επίθεση σκοτώθηκαν επτακόσια άτομα. Η πλειοψηφία των θυμάτων ήταν αιχμάλωτοι, που αδυνατούσαν να ξεφύγουν από τις βόμβες.
Ο κόσμος υπέφερε στο στρατόπεδο Τράσενχαϊντε.
Οι κρατούμενοι που δούλευαν για μας ήθελαν να βγουν, αλλά ήταν περιφραγμένοι.
Σκισμένα κορμιά κρέμονταν από τους φράχτες. Ήταν ένα φρικτό θέαμα.
Ντορέτε Σλιντ Κέρστεν, γραμματέας Βέρνερ φον Μπράουν.
Μετά την αεροπορική επιδρομή, διατάχθηκε αλλαγή τοποθεσίας.
Το πυραυλικό εργοστάσιο μεταφέρθηκε στη Θουριγγία. Το εργοστάσιο όπλων Μίτελβερκ χτίστηκε σε σήραγγες στο Κόνσταϊν.
Ο Άρτουρ Ρούντολφ ανέλαβε την τεχνική διεύθυνση και χρησιμοποίησε πάλι αιχμαλώτους από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ και Μίτελμπαου Ντόρα.
Οι συνθήκες ήταν καταστροφικές. Οι αιχμάλωτοι κρύωναν κι ήταν καλυμμένοι με σκόνη.
Ήταν κι άρρωστοι από τις επιδημίες τύφου και δυσεντερίας, οπότε άρχισαν να πεθαίνουν μαζικά,
ειδικά το Νοέμβρη και Δεκέμβρη του ΄43 και το χειμώνα του ΄44.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Ο Υπουργός Εξοπλισμού του Τρίτου Ράιχ Άλμπερτ Σπερ, έβλεπε τι γινόταν στο Μίτελβερκ. Έβγαλαν όμως κάποιες έγχρωμες φωτογραφίες για προπαγάνδα. Στόχος τους ήταν να δείξουν πόσο ταιριάζει η παραγωγή υψηλής τεχνολογίας με τα καταναγκαστικά έργα. Η πραγματικότητα βέβαια, ήταν διαφορετική.
Ο Ρούντολφ μπορεί να μην ήταν απευθείας υπεύθυνος γι΄ αυτό, αλλά ήταν προϊστάμενος όσων το έκαναν.
Από τους 60.000 αιχμαλώτους δεν επιβίωσαν πάνω από 20.000. Η ιδέα των Ναζί ήταν «Εξόντωση μέσω εργασίας». Οι νεκροί αρχικά καίγονταν στο δάσος και μετά μέσα στο στρατόπεδο.
Για να διατηρηθεί η παραγωγή ζήτησαν κι άλλους αιχμαλώτους. Υπάρχουν σχετικά έγγραφα με την υπογραφή του Βέρνερ φον Μπράουν. Σε μετέπειτα συνέντευξή του, παραδέχτηκε ότι οι εργασιακές συνθήκες ήταν «εξαιρετικά φρικτές». Δεν είπε ότι ήταν προσωπικά αναμεμειγμένος στη χρήση τους,
Έκανε μια συμφωνία τύπου Φάουστ με το Τρίτο Ράιχ, όταν συνεργάστηκε
με το Στρατό κι ο Χίτλερ πήρε την εξουσία.
Η συμφωνία του προχώρησε κι όταν πήγε στο Μίτελβερκ
είδε το αντίτιμο της συμφωνίας του με τον διάβολο.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Αυτή η φρίκη είχε καλυφθεί επί δεκαετίες από σιωπή.
Ο Ουμπέρτους Στρούγκχολντ κι οι συνεργάτες του αρνήθηκαν κάθε ευθύνη για το πώς πήραν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους.
Η ανάπτυξη αεροσκαφών που πετούσαν σε ύψος 18.000 μέτρων δημιούργησε το ερώτημα της επιβίωσης από τόσο ψηλό άλμα.
Αν χτυπούσαν ένα αεροσκάφος, αυτό θα είχε αρνητική πίεση.
Ήταν πολύ σημαντικό να μάθουν για πόσο χρόνο θα είχε τις αισθήσεις του ο πιλότος,
για να πηδήξει με αλεξίπτωτο.
Μάικε Ροτζάιλ, ιστορικός Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης.
Στο Νταχάου έγιναν διάφορα δόλια πειράματα σε ανθρώπους, προκειμένου να καθοριστεί αυτό. Ο γιατρός του στρατοπέδου Σίγκμουντ Ράσερ, ζήτησε άδεια από τον Χάινριχ Χίμλερ των SS, για τη χρήση αιχμαλώτων στα πειράματά του.
Σε θάλαμο κενού, οι αιχμάλωτοι ήταν σε εξομοίωση ύψους 12.000 μέτρων. Ο πρώτος πέθανε μέσα σε μισή ώρα. Μετά από διακόσια πειράματα, ήταν ξεκάθαρο πια ότι χρειάζονταν καμπίνα υπό πίεση για να πετάξουν σε τέτοιο ύψος, καθώς και στολή με οξυγόνο.
Στα πειράματα πέθαναν τουλάχιστον εβδομήντα αιχμάλωτοι.
Οι γιατροί έκαναν και δοκιμές υποθερμίας στο Νταχάου. Οι αιχμάλωτοι έμπαιναν για ώρες στο παγωμένο νερό. Ήθελαν να δουν αν θα επιβίωναν οι πιλότοι στην κρύα Βόρεια Θάλασσα. Πέθαναν τουλάχιστον ογδόντα άνθρωποι.
Μπορεί κάποιος να πει ότι όλο αυτό οφείλεται σε συγκεκριμένες συνθήκες.
Βρίσκονται σε πόλεμο και η έρευνα γίνεται απάνθρωπη, αφού τους θεωρούν κατώτερους ανθρώπους.
Αλλά στο τέλος είναι απλά κατανοητό. Πώς γίνεται να μην βλέπεις το διπλανό σου άνθρωπο ως άνθρωπο;
Μάικε Ροτζάιλ, ιστορικός Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης.
Τον Οκτώβριο του 1942 ο Στρούγκχολντ πήρε μέρος σε ένα συνέδριο στη Νυρεμβέργη για τη διάσωση πιλότων από τη θάλασσα. Οι γιατροί στο ξενοδοχείο Deutscher Hof θα μιλούσαν και για τα πειράματα στο Νταχάου.
Τον Ιούνιο 1944, οι Σύμμαχοι αποβιβάστηκαν στη Νορμανδία. Ο Χίτλερ έλπιζε ότι οι V-2 θα μπορούσαν να αποτρέψουν την επερχόμενη πτώση του Τρίτου Ράιχ, οπότε κι έριξε χιλιάδες σε Παρίσι, Αμβέρσα και Λονδίνο. Σκοτώθηκαν πάνω από 8.000 άτομα απ΄ αυτούς.
Αλλά οι σύμμαχοι έμπαιναν όλο και βαθύτερα στην «αυτοκρατορία του Χίτλερ» κι έτσι ξεκίνησε ένας νέος αγώνας. Οι μελλοντικοί νικητές ήθελαν τη γερμανική τεχνογνωσία. Ειδικές ομάδες εξασφάλισαν μυστικά εργαστήρια και αρχεία, καθώς και τους ιθύνοντες επιστήμονες.
Οι άνθρωποι του Πενεμούντε ήξεραν την αξία τους κι είχαν σώσει σημαντικά έγγραφα. Μια μεραρχία των ΗΠΑ αιχμαλώτισε την ομάδα του Βέρνερ φον Μπράουν.
Ανησυχούσε κι ήθελε να έχει κάτι να ανταλλάξει και γι΄ αυτό προετοίμασε τα έγγραφα για τους Συμμάχους.
Θα πρόσφεραν τεχνογνωσία και πολλές από τις γνώσεις τους.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Οι πυραυλάνθρωποι φυλακίστηκαν κι ανακρίθηκαν σε στρατόπεδο.
Ο Άρτουρ Ρούντολφ θυμήθηκε:
Ο ανακριτής μου είπε:
«Να μας πάλι», από το οποίο συμπέρανα ότι είναι εβραίος.
Αλλά δεν τον έγλειψα.
Είπα: «Οι νικητές γράφουν την ιστορία».
Άρτουρ Ρούντολφ, γερμανός μηχανικός,
υπεύθυνος του προγράμματος των πυραύλων V-2 των Ναζί.
Μετά τον πόλεμο, εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ κι ήταν ένας από τους
κυριότερους επιστήμονες, που ανέπτυξαν το διαστημικό πρόγραμμα της NASA.
Μερικά από τα μυστικά αρχεία της εποχής βρίσκονται πια στα Εθνικά Αρχεία στην Ουάσινγκτον.
Η πρώτη αναφορά των αμερικάνων για τον Άρτουρ Ρούντολφ ήταν πολύ κακή. Ο ανακριτής έγραψε: «Ναζί 100%. Επικίνδυνος τύπος, απειλή ασφαλείας. Προτείνω φυλάκιση».
Ο Ρούντολφ ήταν εθνικοσοσιαλιστής από νωρίς. Μπήκε στο κόμμα το 1931 και ήταν μέλος των SA,
μέχρι που έγινε μηχανικός στο στρατό.
Θεωρούνταν καλό μέλος του κόμματος όσο κράτησε το Τρίτο Ράιχ.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Ο Βάλτερ Ντόρνμπεργκερ, στρατιωτικός διοικητής για τους V-2, προτείνεται να φυλακιστεί ως καθαρός εθνικοσοσιαλιστής.
Ο Χέρμπερτ Άξστερ, επιτελάρχης του Ντόρνμπεργκερ, περιγράφηκε ως διαβόητος υποστηρικτής των Ναζί.
Ο Κουρτ Ντέμπους, υπεύθυνος για τις εκτοξεύσεις, ανήκε στα SS. Ο μελλοντικός ηγέτης του Ακρωτηρίου Κανάβεραλ μαθεύτηκε ότι «έδωσε» υπάλληλο στην Γκεστάπο.
Ο πρόεδρος Τρούμαν είχε διατάξει να μην έρθουν στις ΗΠΑ Ναζί κι εγκληματίες πολέμου κατά την «Επιχείρηση Συνδετήρα», αλλά το Στρατό τον ενδιέφερε η επιστήμη κι όχι η ενοχή. Αυτό οδήγησε σε αμφιλεγόμενες μεθόδους.
Έχω δει τις αναφορές ασφάλειας να αλλάζουν από «φανατικός Ναζί» σε «μη φανατικός Ναζί».
Άλλαξαν τους φακέλους χωρίς να αλλάξουν οι πληροφορίες. Αυτό έγινε σίγουρα.
Έλι Ροσενμπάουμ, Υπουργείο Δικαιοσύνης ΗΠΑ.
Σε μία άλλη αναφορά για τον Άρτουρ Ρούντολφ, δεν υπήρχαν πια σχόλια περί ναζισμού. Τώρα έλεγε: «Δεν ήταν φανατικός Ναζί και δεν αποτελεί κίνδυνο ασφαλείας για τις ΗΠΑ».
Τον Ιούλιο 1945, οι Σύμμαχοι συναντήθηκαν στο Πότσνταμ κι η Γερμανία χωρίστηκε σε κατεχόμενες ζώνες.
Το Νορντχάουζεν και το Μίτελβερκ ήταν στη σοβιετική πλευρά. Οι γερμανοί κατασκευαστές πυραύλων έθεσαν όρους στους αμερικάνους.
Ο Άρτουρ Ρούντολφ θυμήθηκε: «Τα νέα ότι η Θουριγγία θα έπεφτε στους σοβιετικούς, οδήγησε να αποφασίσουμε ότι δεν θα πηγαίναμε στην Αμερική αν δεν έφερναν και τις οικογένειές μας από εκεί».
Οι αμερικάνοι δεν έστειλαν φορτηγά μόνο για τις οικογένειες. Σε αντίθεση με τις συμφωνίες με τους σοβιετικούς, πήραν κι εξαρτήματα για περίπου εκατό πυραύλους V-2. Προορισμός τους ήταν η περιοχή δοκιμών Γουάιτ Σαντς στο Νέο Μεξικό. Λίγο μετά έφτασαν κι οι πρώτοι γερμανοί επιστήμονες. Ήταν πάνω από εκατό κι είχαν και πρώην μέλη του NSDAP, όπως τους Κουρτ Ντέμπους, Χέρμπερτ Άξτερ και Άρτουρ Ρούντολφ.
Αγνοήθηκε κι η συμμετοχή του Βέρνερ φον Μπράουν στα SS.
Μια ομάδα 104 γερμανών επιστημόνων σχετικών με την πυραυλική τεχνολογία στο Φορτ Μπλις του Τέξας.Η «Επιχείρηση Συνδετήρας» ήταν ένα μυστικό πρόγραμμα των ΗΠΑ, κατά το οποίο περισσότεροι από 1.600 γερμανοί επιστήμονες, μηχανικοί και τεχνικοί, πολλοί από τους οποίους ήταν μέλη του ναζιστικού κόμματος,
όπως ο Βέρνερ φον Μπράουν και η ομάδα του που είχαν αναπτύξει τον πύραυλο V-2, μεταφέρθηκαν από τη Γερμανία στις ΗΠΑ μεταξύ 1945 και 1959.
Εκεί ανέπτυξαν το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ, που έστειλε ανθρώπους στη Σελήνη.
Δεν ήταν βέβαια, όλοι τους πρώην Ναζί.
Η εξίσωση της ομάδας, είτε είναι φίλοι του Διαστήματος είτε εγκληματίες πολέμου, είναι λάθος.
Ήταν μία ομάδα ατόμων με διαφορετικές ευθύνες και διαφορετική αντιμετώπιση προς το ναζιστικό καθεστώς.
Άρα υπήρχαν πολλοί άνθρωποι που ήταν όντως απλοί επιστήμονες που έκαναν τη δουλειά τους.
Ήταν θέμα τύχης και ατομικής εξειδίκευσης, που μερικοί ενεπλάκησαν στο Μίτελβερκ.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Πολλοί λοιπόν γερμανοί πήραν άδεια να εργαστούν για το στρατό και τη CIA κατά την «Επιχείρηση Συνδετήρα». Οι αμερικάνοι ήθελαν και τον Ουμπέρτους Στρούγκχολντ. Γνώριζαν για τα πειράματα στο Νταχάου, αλλά τον άφησαν να συνεχίσει την έρευνά του στη Χαϊδελβέργη για την Αεροπορία των ΗΠΑ.
Το 1946, η ομάδα του θα πήγαινε στις ΗΠΑ, αλλά συνελήφθηκαν ξαφνικά πολύ γιατροί. Ο Στρούγκχολντ έμεινε ελεύθερος. Γιατί; Μάλλον, γιατί τον προστάτευε ο Στρατός. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν απόρρητα τμήματα του φακέλου του.
Οι συνεργάτες του κατηγορήθηκαν ως Ναζιστές στη δίκη της Νυρεμβέργης. Αλλά δεν υπήρχαν ζωντανοί μάρτυρες κι οι κατηγορούμενοι ισχυρίστηκαν ότι μόνο ο γιατρός του Νταχάου Ράσερ έκανε πειράματα σε ανθρώπους. Αλλά εκείνος είχε εκτελεστεί από τα SS πριν το τέλος του πολέμου. Το δικαστήριο δεν μπορούσε να τους καταδικάσει κι έτσι πήγαν στην Αμερική.
Ο θάνατος του Ράσερ τους επέτρεψε να τον κατηγορήσουν. Έτσι ήταν που ξεκίνησε μια στιχομυθία, όπου μερικοί άνθρωποι με τάση να γίνουν παθολογικοί εγκληματίες ήταν υπεύθυνοι για τα εγκλήματα, ενώ οι περισσότεροι γερμανοί γιατροί τήρησαν τις ηθικές αξίες κι έμειναν πιστοί στον όρκο του Ιπποκράτη, έχοντας ελάχιστη ως καμία συμμετοχή.
Μάικε Ροτζάιλ, ιστορικός Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης.
Υπό την ηγεσία του Στρούγκχολντ υπέγραψαν συμβόλαια τριάντα ερευνητές, που μετακόμισαν στις ΗΠΑ.
Εργάστηκαν στη Νέα Σχολή Αεροπορικής Ιατρικής στην αεροπορική βάση Ράντολφ στο Σαν Αντόνιο του Τέξας.
Εκεί, ο Στρούγκχολντ επέκτεινε το ερευνητικό πρόγραμμα, συμπεριλαμβάνοντας τη Διαστημική Ιατρική.
Η αντίδραση του ανθρώπινου οργανισμού στην έλλειψη βαρύτητας ήταν τελείως νέο έδαφος. Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν φτάσει σε πολύ μεγάλα ύψη, αλλά δεν είχαν βγει στο Διάστημα. Εκεί έκαναν πρωτοποριακή δουλειά.
Μάικε Ροτζάιλ, ιστορικός Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης.
Ένα χρόνο μετά τον πόλεμο, οι V-2 εκτοξεύονταν στο Γουάιτ Σαντς. Τα συμβόλαια των γερμανών επεκτάθηκαν. Οι αμερικάνοι δεν ήθελαν να πάρουν οι ρώσοι τους πυραυλάνθρωπους.
Το 1946 ήρθαν στο Φορτ Μπλις οι οικογένειές τους. Αυτό ήταν στρατώνας κοντά στο χώρο δοκιμών. Εκεί ήταν κι η Ντορέτε Κέρστεν. Είχε παντρευτεί τον μηχανικό Ρούντολφ Σλιντ κι ήρθε στις ΗΠΑ.
Είχαμε διαμέρισμα στο Φορτ Μπλις. Ήταν παλιός ιατρικός στρατώνας. Μακρύς στρατώνας. Οι αμερικάνοι έφτιαξαν τέσσερα διαμερίσματα. Είχαν κουζίνα, τραπεζαρία, σαλόνι και δύο κρεβατοκάμαρες. Ήταν υπέροχο.
Τότε ήταν που γνώρισα τις συζύγους αυτών των ανδρών. Το μόνο που ήξερα από το Πενεμούντε ήταν οι άνδρες κι αυτό είχε πολύ ενδιαφέρον.
Ντορέτε Σλιντ Κέρστεν, γραμματέας Βέρνερ φον Μπράουν.
Στις αρχές του 1947, η αποκάλυψη της «Επιχείρησης Συνδετήρα» στις ΗΠΑ προκάλεσε έντονες διαδηλώσεις. Σε γράμμα προς τον Λευκό Οίκο επιφανείς αμερικάνοι, όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, εξέφρασαν την αντίθεσή τους στη φιλοξενία των Ναζί επιστημόνων και των οικογενειών τους.
Το ΄47 και το ΄48 υπήρξε κύμα διαδηλώσεων κατά του προγράμματος. Υπήρξαν πολλές εβραϊκές και φιλελεύθερες ομάδες, καθώς και ομάδες πολλών εθνοτήτων, που είχαν υποφέρει από το Τρίτο Ράιχ και δεν τους άρεσε που οι πρώην Ναζί ήταν στις ΗΠΑ.
Οι πρώτες υποθέσεις ήρθαν στο φως, όπως του Χέρμπερτ Άξστερ, που κακομεταχειρίστηκε αιχμαλώτους με τη γυναίκα του.
Οι Άξστερς στάλθηκαν πίσω στη Γερμανία. Ο φον Μπράουν ήταν τυχερός που δεν ήξεραν ότι ανήκε στα SS. Κρυφή έμεινε και η σχέση του με το Μίτελβερκ, παρόλο που ο Στρατός ερεύνησε τα εγκλήματα στο Νορντχάουζεν.
Οι στρατιώτες των ΗΠΑ κατέγραψαν τη φρίκη στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του εργοστασίου πυραύλων. Σε μια δίκη καταδικάστηκαν μόνο οι φρουροί που είχαν κακομεταχειριστεί πολύ τους αιχμαλώτους. Ένας εκτελέστηκε. Το τέλος αυτής της διαδικασίας έθαψε το Μίτελβερκ και το Μίτελμπαου Ντόρα για πάνω από είκοσι χρόνια.
Ο Ψυχρός Πόλεμος σταμάτησε κάθε συζήτηση. Όσο χειροτέρευε όλο και πιο πολύ και μεγάλωνε η αντικομμουνιστική υστερία, ήταν δύσκολο να γίνει τέτοια κουβέντα. Θέλαμε τους γερμανούς εναντίον των σοβιετικών, οπότε αποδυναμώθηκαν οι διαφωνίες.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Οι εντάσεις μεγάλωναν ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και τις ΗΠΑ κι ο κόσμος βρισκόταν στα πρόθυρα πυρηνικού πολέμου. Οι γερμανοί έπρεπε να υπερασπίσουν τον λεγόμενο ελεύθερο κόσμο ενάντια στον κομμουνισμό.
Το 1957, ο ανταγωνισμός μεταφέρθηκε στο Διάστημα. Ο σοβιετικός Σπούτνικ ήταν ο πρώτος δορυφόρος σε τροχιά. Οι σοβιετικοί επέδειξαν την ανωτερότητά τους.
Ήταν συνταρακτικό και ντροπιαστικό.
Ανησυχούσαμε πολύ γι΄ αυτό, ακόμα κι από στρατιωτική πλευρά.
Γνωρίζαμε πια, ότι οι ρώσοι μπορούσαν να στείλουν κάτι εκεί ψηλά, που θα γυρνούσε γύρω από τη Γη.
Εμείς δεν το είχαμε καταφέρει αυτό.
Μπρουκς Μουρ, αμερικάνος μηχανικός πυραύλων.
Όντας πιεσμένοι οι αμερικάνοι, εκτόξευσαν έναν αδοκίμαστο ναυτικό πύραυλο. Ο Vanguard ανατινάχτηκε πάνω στη ράμπα.
Η αποτυχία του Vanguard ήταν μεγάλη ευκαιρία για τον Βέρνερ φον Μπράουν, τον Άρτουρ Ρούντολφ και την ομάδα του Πενεμούντε. Ο πύραυλος που ανέπτυξαν, εκτόξευσε επιτυχώς τον πρώτο αμερικάνικο δορυφόρο Explorer την 1η Φεβρουαρίου του 1958. Οι γερμανοί έγιναν ήρωες.
Ο αγώνας του Διαστήματος συνεχίστηκε. ΟΙ ΗΠΑ ανταγωνίστηκαν τους ρώσους με την ίδρυση μιας γιγαντιαίας υπηρεσίας διαστήματος, της NASA. Θέση κλειδί είχε ο Βέρνερ φον Μπράουν και δίπλα του ήταν ο Άρτουρ Ρούντολφ και ο Κουρτ Ντέμπους κι άλλοι συνεργάτες από το Πενεμούντε και το Νορντχάουζεν.
Η γερμανική ομάδα μεταφέρθηκε από το Στρατό στη NASA χωρίς να αλλάξει κάτι. Οι επιστήμονες κι οι μηχανικοί που διεύθυναν την πρόωση, τον έλεγχο της διεύθυνσης, την αεροδυναμική κ.λπ., απλά αλλάξαν λίγο τον τίτλο τους, αλλά στην ουσία κράτησαν τις θέσεις τους.
Η Σοβιετική Ένωση έστειλε πρώτη άνθρωπο στο Διάστημα.
Ο Γιούρι Γκαγκάριν πέταξε γύρω από τη Γη τον Απρίλιο του 1961. Η νέα επίδειξη της ρώσικης διαστημικής υπέροχης ήταν μεγάλη ήττα για τις ΗΠΑ και το νέο πρόεδρο, Τζον Κένεντι.
Οι αμερικάνοι ήταν όμως αποφασισμένοι να δείξουν την υπεροχή τους έναντι του κομμουνισμού. Ο Κένεντι βρισκόταν υπό πίεση κι ο φον Μπράουν είχε εμπειρία στο να εμπνέει ισχυρούς άντρες με τα προγράμματά του.
Ήταν καιροσκόπος και προσαρμοζόταν στους καιρούς. Ήταν κάποιος που έσφιξε τα χέρια των Χίμλερ, Γκέρινγκ,
Γκέμπελς, Χίτλερ και διάφορων αμερικάνων προέδρων, από τον Αϊζενχάουερ μέχρι τον Νίξον.
Είχε ταλέντο στην επανεφεύρεση του εαυτού του και στην κάλυψη του παρελθόντος του.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Τον Μάιο του 1961, ο Κένεντι ανακοίνωσε ένα σχέδιο, που θα άφηνε άφωνους ακόμα και τους μεγαλύτερους οραματιστές:
Επιλέγουμε να πάμε στο φεγγάρι αυτή τη δεκαετία
και να κάνουμε άλλα πράγματα, όχι επειδή είμαι εύκολα, αλλά επειδή είναι δύσκολα.
Επειδή αυτός ο στόχος θα οργανώσει και θα μετρήσει τις καλύτερες ικανότητές μας.
Διότι είμαστε διατεθειμένοι να δεχτούμε την πρόκληση.
Δεν θα το αναβάλουμε και σκοπεύουμε να κερδίσουμε.
Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, πρόεδρος ΗΠΑ, 1961.
Σοκαριστήκαμε, ενώ ο δρ. φον Μπράουν χόρευε στο δρόμο.
Οι άλλοι σαν κι εμένα προσπαθούσαν να σκεφτούν πώς θα καταφέρουμε κάτι τέτοιο.
Η αρχική μου σκέψη ήταν ότι θα χαθούν πολλές ζωές.
Μπρουκς Μουρ, αμερικάνος μηχανικός πυραύλων.
Οι μηχανικοί ανέπτυσσαν ένα πολυφασικό σχέδιο για την πτήση στο φεγγάρι. Ο Saturn V ήταν πανίσχυρος και μεγάλος πύραυλος.
Διευθυντής προγράμματος ήταν ο Άρτουρ Ρούντολφ.
Όπως κι άλλοι γερμανοί, οι Ρούντολφς πήραν αμερικάνικη υπηκοότητα το 1954 και μετακόμισαν από το Γουάιτ Σάντς στο Χάντσβιλ της Αλαμπάμα.
Πολλοί γερμανοί εγκαταστάθηκαν σ΄ ένα λόφο.
Οι Ρούντολφς αγόρασαν σπίτι στην οδό Πανόραμα.
Αφού είχαμε ζήσει στην έρημο, ενθουσιάστηκαν όλοι με τους πράσινους λόφους κι είπαν:
«Είναι σαν την πατρίδα μου, στη Θουριγγία. Ακριβώς σαν το σπίτι μου εκεί». Ήταν όλοι ενθουσιασμένοι.
Ντορέτε Σλιντ Κέρστεν, γραμματέας Βέρνερ φον Μπράουν.
Οι κάτοικοι της μικρής πόλης όμως, δεν χάρηκαν με την άφιξη των πολλών γερμανών επιστημόνων και των οικογενειών τους.
Οι γερμανοί ταλαιπωρούνταν συχνά.
Είχαμε διαφορετική εμφάνιση και δεν μας εξυπηρετούσαν στα μαγαζιά.
Το χειρότερο ήταν ότι εξυπηρετούσαν μαύρους πριν από μας.
Άρχισε να φαίνεται ότι δεν μας ήθελαν εκεί.
Πάντως, ήταν υπέροχα για τον πατέρα μου. Πήγαινε για δουλειά με άλλους γερμανούς
και μιλούσε γερμανικά, όποτε ένιωθε άνετα. Επιπλέον έκανε το χόμπι του.
Γκέοργκ φον Τίζενχαουζεν τζούνιορ, γιος μηχανικού της NASA.
Το Χάντσβιλ γινόταν η Πόλη των Πυραύλων.
Ο Ρούντολφ έγινε τεχνικός διευθυντής για τους πυρηνικούς πυραύλους Redstone και Pershing, που θα έμπαιναν στη Γερμανία. Μετά, ακολούθησε ο Saturn.
Ένα πανεπιστήμιο της Φλόριντα του έδωσε τιμητικό διδακτορικό κι ο Στρατός του απένειμε τη σημαντικότερη βράβευση πολιτών. Η ανάμειξη του με τους Ναζί παρέμενε καλά κρυμμένο μυστικό.
Κι ο Ουμπέρτους Στρούγκχολντ έκανε καριέρα στην Αμερική. Έγινε καθηγητής και ίδρυσε το πρώτο Ινστιτούτο Διαστημικής Ιατρικής. Το Ινστιτούτο του διερεύνησε τα όρια του ανθρώπου στο Διάστημα.
Ο Στρούγκχολντ είχε ήδη σκεφτεί τη δοκιμή του πρωτοτύπου διαστημόπλοιου στο εργαστήριο από το 1950.
Τον περιέγραψαν πολλές φορές ως σπουδαίο οραματιστή.
Χωρίς αυτές τις δοκιμές δεν θα μάθαιναν ποτέ πώς αντιδρά το ανθρώπινο σώμα και αν αντέχει την απομόνωση.
Χωρίς την εξομοίωση δεν θα γινόταν ποτέ προσσελήνωση.
Μάικε Ροτζάιλ, ιστορικός Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης.
Το υποκείμενο του πειράματος έμεινε επτά μέρες στο κλειστό σύστημα κι εξομοίωσε το ταξίδι στο φεγγάρι, συμπεριλαμβάνοντας την ανάκτηση νερού από τα σωματικά υγρά. Τα πειράματα μόνωσης θεωρήθηκαν ορόσημο για τη βασική έρευνα της Βιοϊατρικής.
Στο Χάντσβιλ αποτύγχαναν συνεχώς στη συναρμολόγηση του Saturn V.
Ο Άρτουρ Ρούντολφ θυμήθηκε, πως «για κάθε άλυτο πρόβλημα, ακόμα και το μικρότερο, βάλτε ένα μεγάλο κόκκινο βέλος.
»Την επόμενη φορά που μπήκα στο Κέντρο Ελέγχου, πήγα να πέσω. Υπήρχε μια θάλασσα από κόκκινα βέλη».
Δούλευε αμέτρητες ώρες και δεν είχε συναίσθηση του χρόνου.
Αν έπρεπε να γίνει κάτι, θα δούλευε από τις 8 το πρωί ως τις 12 τα μεσάνυχτα.
Μπρουκς Μουρ, αμερικάνος μηχανικός πυραύλων.
Ο Saturn θα εκτοξευόταν πρώτη φορά στις 9 Νοεμβρίου του 1967.
Για να αποκτήσει την απαραίτητη ώση, γιγάντιες μέγγενες τον κρατούσαν σταθερό για τρία δευτερόλεπτα μετά την εκκίνηση των μηχανών, κάτι που αναπτύχθηκε από τον Γκέοργκ φον Τίζενχαουζεν.
Του ζήτησαν να βρει σφιγκτήρα που θα κρατήσει τον πύραυλο, ώστε να έχουν ταυτόχρονα πλήρη ισχύ και οι πέντε μηχανές.
τσι χρησιμοποίησε το πώμα μπουκαλιών γερμανικής μπίρας. Άρα όταν έκαναν στην άκρη ένα μοχλό, οι σφιγκτήρες έκαναν κι αυτοί ταυτόχρονα στην άκρη.
Γκέοργκ φον Τίζενχαουζεν τζούνιορ, γιος μηχανικού της NASA.
Το θυμάμαι να κινείται πολύ αργά και να αναρωτιέμαι τι συμβαίνει. Αλλά ανακουφίζεσαι όσο ανεβαίνει.
Μπρουκς Μουρ, αμερικάνος μηχανικός πυραύλων.
Ακολούθησαν πολλές επανδρωμένες αποστολές κι είδαν ότι μπορούν να μείνουν στο Διάστημα με σωστό εξοπλισμό.
Ο Στρούγκχολντ συνταξιοδοτήθηκε το 1968, αλλά τον προσκάλεσαν στην εκτόξευση του Apollo 11 στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ στις 16 Ιουλίου 1969. Ήταν η μέρα, για την οποία είχαν δουλέψει 400.000 επιστήμονες, μηχανικοί και τεχνικοί.
Την εκτόξευση περίμεναν ένα εκατομμύριο άτομα στη Φλόριντα.
Στον πύραυλο ήταν οι αστροναύτες Νιλ Άρμστρονγκ, Έντουιν Μπαζ Όλντριν και Μάικλ Κόλινς.
Ο Saturn απογειώθηκε στις 9:32 τοπική ώρα. Η μεγαλύτερη περιπέτεια του 20ού αιώνα μεταδόθηκε ζωντανά στα σαλόνια όλου του κόσμου.
Ο Νιλ Άρμστρονγκ είπε τη διάσημη πρόταση του: «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα!».
Οι αμερικάνοι είχαν κερδίσει τους ρώσους στον αγώνα. Από το 1969 έως το 1972, στο φεγγάρι πάτησαν δώδεκα αμερικάνοι αστροναύτες. Ούτε η Σοβιετική Ένωση ούτε κανένα άλλο κράτος δεν έστειλε επανδρωμένη αποστολή.
Ο πρώην ναζιστής επιστήμονας Κουρτ Ντέμπους, είχε εργαστεί στην ανάπτυξη του γερμανικού πυραύλου V-2. Με την «Επιχείρηση Συνδετήρας» πήγε στην Αμερική, όπου έγινε ο πρώτος διευθυντής του Διαστημικού Κέντρου Κένεντι.
Στη φωτογραφία διακρίνεται δεύτερος από δεξιά, ανάμεσα στον πρόεδρο Τζον Κένεντι και τον αντιπρόεδρο Λίντον Τζόνσον, κατά τη διάρκεια ενημέρωσης στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ.
Η NASA ξεκαθάρισε σύντομα στους γερμανούς ότι δεν τους χρειαζόταν άλλο. Πολλοί από αυτούς μετατέθηκαν ή συνταξιοδοτήθηκαν. Ο Γκέοργκ φον Τίζενχαουζεν ήταν από τους λίγους, που εργάστηκαν στο διαστημικό λεωφορείο.
Έκαναν πέρα τους γερμανούς, που διεύθυναν τα πάντα μέχρι τότε, κάτι που ενοχλούσε πολλούς αμερικάνους.
Γκέοργκ φον Τίζενχαουζεν τζούνιορ, γιος μηχανικού της NASA.
Ο Άρτουρ Ρούντολφ αποσύρθηκε στο Σαν Ντιέγκο με την κόρη του.
Ανάρρωνε από καρδιακή προσβολή, όταν έλαβε ένα γράμμα από την Ουάσινγκτον το 1982. Μία ειδική μονάδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης κυνηγούσε Ναζί εγκληματίες πολέμου κι ήθελε να μάθει για το Μίτελβερκ. Τον κατηγορούσαν ότι συμμετείχε στην παρενόχληση των εργατών και των αιχμαλώτων του στρατοπέδου συγκέντρωσης, Μίτελμπαου Ντόρα. Ανακρίθηκε σκληρά επί δύο μέρες.
Άκουσα την κριτική ότι κινηθήκαμε εναντίον του, επειδή δεν ήταν χρήσιμος πια για το διαστημικό πρόγραμμά μας.
Αυτό είναι αναληθές για εμας από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, που εργαστήκαμε σε αυτή την υπόθεση.
Ωστόσο, έχω σκεφτεί αυτά τα χρόνια, τι θα μπορούσε να είχε συμβεί αν είχαμε προσπαθήσει
να τον κυνηγήσουμε το 1965 αντί για το 1983.
Το ΄65, που γινόταν ο αγώνας του Διαστήματος, δεν νομίζω ότι θα είχαμε πάρει την έγκριση.
Έλι Ροσενμπάουμ, Υπουργείο Δικαιοσύνης ΗΠΑ.
Ο Ρούντολφ δήλωσε την αθωότητά του, αλλά φοβόταν ότι δεν θα άντεχε το δικαστήριο λόγω υγείας. Υπέγραψε συμφωνία, στην οποία απαρνήθηκε την αμερικάνικη υπηκοότητα κι υποσχέθηκε να φύγει από τη χώρα. Έτσι, γλίτωσε τη δίωξη από τις αμερικάνικες αρχές. Οι παλιοί του συνάδελφοι στο Χάντσβιλ το έμαθαν αφού έφυγε.
Τότε οι άλλοι, που είχαν επίσης δουλέψει στο Μίτελβερκ, βρίσκονταν υπό μεγάλη πίεση. Σκέφτηκαν: «Είμαστε οι επόμενοι».
Ντορέτε Σλιντ Κέρστεν, γραμματέας Βέρνερ φον Μπράουν.
Μία ειδική μονάδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης στόχευε όντως κι άλλους πρώην γερμανούς.
Μερικοί διερευνούνταν, αλλά δεν καταφέραμε τίποτα. Τα στοιχεία που μαζέψαμε δεν ήταν αρκετά, γιατί αρνούνταν να μας μιλήσουν. Δεν θα έκαναν το ίδιο λάθος που έκανε ο Άρτουρ Ρούντολφ. Έμαθαν από την υπόθεσή του.
Έλι Ροσενμπάουμ, Υπουργείο Δικαιοσύνης ΗΠΑ.
Το Γραφείο Ειδικών Ερευνών ασχολήθηκε και με τον Στρούγκχολντ. Οι ερευνητές δεν γνώριζαν ακόμα ότι ο γιατρός έκανε δοκιμές αρνητικής πίεσης το 1942 σε παιδιά που έπασχαν από επιληψία.
Αν είχαμε αυτές τις πληροφορίες όσο ήταν ακόμα ζωντανός, θα είχαμε διαφορετικό αποτέλεσμα.
Πιθανότατα θα του είχαμε ασκήσει δίωξη.
Έλι Ροσενμπάουμ, Υπουργείο Δικαιοσύνης ΗΠΑ.
Ο Στρούγκχολντ πέθανε το 1986 στα ογδονταοκτώ του χρόνια στο Σαν Αντόνιο του Τέξας.
Ωστόσο, ο ρόλος του στο Τρίτο Ράιχ σημαίνει ότι το όνομα του έπαψε να χρησιμοποιείται.
Η Βιβλιοθήκη Αεροπορικής Ιατρικής Στρούγκχολντ μετονομάστηκε.
Δεν μπορείς να αποδείξεις τα εγκλήματά του. Επιπλέον, δεν έχει νόημα πια το ερώτημα ενοχής από νομική άποψη.
Αλλά υπάρχει ακόμα ζήτημα ευθύνης για την ηθικότητα των πράξεων τους και από αυτή την άποψη, το ερώτημα παραμένει επίκαιρο.
Μάικε Ροτζάιλ, ιστορικός Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης.
Ο Ρούντολφ πήγε με τη γυναίκα του στο Αμβούργο τον Μάρτιο του 1984. Ο βραβευμένος αμερικάνος έγινε ανεπιθύμητο πρόσωπο.
Ξεκίνησε και στη Γερμανία έρευνα εναντίον του, για την υποκίνηση φόνου, αλλά η δίκη σταμάτησε μετά την ανάκριση μαρτύρων. Ο Άρτουρ Ρούντολφ ξανάγινε γερμανός πολίτης.
Είναι απογοητευτικό που δεν άσκησαν δίωξη οι γερμανοί και δεν ξέρω γιατί το αποφάσισαν αυτό.
Πιστεύω ότι αν ήταν ζωντανός και υγιής σήμερα ο Ρούντολφ, τότε η απόφαση ίσως ήταν εντελώς διαφορετική.
Έλι Ροσενμπάουμ, Υπουργείο Δικαιοσύνης ΗΠΑ.
Ο Ρούντολφ προσπάθησε να ξαναπάρει αμερικάνικη υπηκοότητα, αλλά δεν τα κατάφερε. Πέθανε στο Αμβούργο το 1996.
Η γερμανική ιστορία έχει δύο πλευρές. Την τεχνολογική συνεισφορά για το ταξίδι στο φεγγάρι, αλλά και τον αδιαμφισβήτητο ρόλο που έπαιξαν στη φρικτή εκμετάλλευση και τον φόνο των αιχμαλώτων, καθώς και στον εξοπλισμό του Τρίτου Ράιχ.
Μάικλ Νιούφελντ, ιστορικός, National Air and Space Museum.
Το 1969 αυτές οι ιστορίες δεν ήταν ευρύτερα γνωστές. Ένα παγκόσμιο κύμα ενθουσιασμού συνόδευσε το καταπληκτικό ταξίδι των πρώτων ανθρώπων στο φεγγάρι.
Αλλά στη μεγαλύτερη περιπέτεια όλων των εποχών, εξακολουθούν να υπάρχουν μαύρες σκιές από το ναζιστικό παρελθόν της.
Jens Nicolai: «The Moon landing and the Nazis»,
παρ. WDR, arte, Spiegel TV, ZDF.
