Καθ’ όλο το διάστημα της πρωθυπουργίας του, και λίγο πριν – λίγο μετά απ’ αυτή, τα μηνύματα του Αλέξη Τσίπρα σε εθνικές ή/και θρησκευτικές εορτές και επετείους φρόντιζαν να μην παρεκκλίνουν μεν από την εθιμοτυπία και τις συμβάσεις της ημέρας, αλλά να αφήνουν και κάποια πόρτα ανοιχτή σε μια δεύτερη ανάγνωση, να παίρνουν κάποια απόσταση από την παραδοσιακή εθνικιστική-κληρικαλιστική ρητορεία των αντίστοιχων περιστάσεων.

Το φετινό του μήνυμα για τον Δεκαπενταύγουστο αποτελεί μία ρήξη με την πρακτική αυτή. Δεν περιέχει καμία τέτοια νύξη. Εκτός κι αν κανείς ισχυριστεί ότι η αναφορά στην ιδιότητα της θεομήτορος ως «ανύμφευτης νύφης» αποτελεί υπαινιγμό στις μονογονεϊκές οικογένειες και έμμεση υπονόμευση της ετεροκανονιστικότητας. Αλλά τότε θα γελούσε όχι μόνο το παρδαλό κατσίκι, αλλά και το μονόχρωμο.

Το μήνυμα, ήδη από την πρώτη του πρόταση, προσυπογράφει με τον χειρότερο τρόπο τον ολοκληρωτισμό της ορθόδοξης εκκλησίας. Στον ισχυρισμό «ο λαός μας τιμά σήμερα την Παναγία», όπως είναι προφανές, ως λαός νοείται το ποίμνιο της εν λόγω εκκλησίας, όχι το υποκείμενο των πολιτικών, κοινωνικών και λοιπών συνταγματικών δικαιωμάτων. Ήδη η χρήση της κτητικής αντωνυμίας μετά το ουσιαστικό ο λαός είναι έκφραση θρησκευτικής έμπνευσης: μόνο ιεράρχες μιλούν για τον λαό ως κτήμα τους. Αλλά και η απόδοση της συγκεκριμένης δραστηριότητας αποκλείει από αυτό τον «λαό τους» όλους εμάς οι οποίοι, για οποιονδήποτε λόγο, δεν κάναμε χθες τίποτε το ιδιαίτερο για να τιμήσουμε την Παναγία. Ή, διαφορετικά, μας καπελώνει, αποδίδοντάς μας αυθαίρετα μία δραστηριότητα (και μία πίστη) η οποία δεν είναι δική μας.

Ίσως όμως δεν είναι ούτε καν αυτό το χειρότερο.

Παρακάτω, το μήνυμα κάνει έναν αχταρμά από διάφορα δεινά που απειλούν αυτόν τον «λαό μας (τους)» και απέναντι στα οποία «χρειαζόμαστε όλες και όλοι» [η έμφαση δική μου] κουράγιο, ελπίδα και φως· ανάμεσα σε αυτά, συγκαταλέγει και «τις τουρκικές προκλήσεις σε βάρος της πατρίδας μας». Προφανώς ως αντίδοτο σε αυτές τις προκλήσεις, στην πρώτη παράγραφο, μεταξύ άλλων ιδιοτήτων της Θεομήτορος αναφέρεται με νόημα και μία που συνδέεται με την πολεμική της αρετή: το ότι υπήρξε και «Υπέρμαχος Στρατηγός», άρα προφανώς κατάλληλη να ηγηθεί του στρατεύματος το οποίο θα πατάξει αυτές τις απειλές. Με άλλα λόγια, μία πίστη, μία ηγέτις, λαός-στρατός ενωμένοι υπό τη σκέπη της εναντίον των απίστων –και των ντόπιων πρακτόρων τους– που είχαν το θράσος να μην την τιμούν.

Σε μία συντακτικά και νοηματικά στραμπουληγμένη αποστροφή, το μήνυμα διαβεβαιώνει ότι αυτό το κουράγιο, την ελπίδα και το φως που «χρειαζόμαστε όλες και όλοι» μπορούν να το προσφέρουν «η πίστη καθενός, αλλά και ο σεβασμός στην πίστη καθενός, στις παραδόσεις και στη λαϊκή ψυχή». Ωστόσο, η φράση «ο σεβασμός στην πίστη καθενός», (η οποία εισάγεται με ένα «αλλά και»), ηχεί ξεκάρφωτη, σαν να ήρθε από άλλο κείμενο. Ποιος σεβασμός σε ποια πίστη; Το υπόλοιπο κείμενο δεν περιέχει καμία αναφορά σε κάποια πίστη άλλων (εκτός εάν και εδώ ως «καθείς» δεν νοείται κανείς άλλος, αλλά μόνο ο ελληνοορθόδοξος χριστιανός). Εάν όμως η αναφορά σε αυτό το σεβασμό στην πίστη (ή την απουσία πίστης) άλλων είναι σοβαρή, είναι ανακόλουθη προς την προσδοκία να μας δώσει κουράγιο ενάντια στις «τουρκικές απειλές».

Νομίζω ότι πρόκειται για ένα από κάθε άποψη ατυχέστατο μήνυμα, βγαλμένο από την παράδοση της Ελλάδος Ελλήνων Χριστιανών.

Νομίζω ακόμα ότι το μήνυμα αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να λείψει. Κανείς δεν θα είχε προσέξει την απουσία του, ή, κι αν την είχε προσέξει, δεν νομίζω ότι θα είχε ενοχληθεί απ’ αυτήν ούτε θα είχε σχηματίσει αρνητική εντύπωση για τον αποστολέα ή για το κόμμα του. Εάν πάλι για οποιονδήποτε λόγο κρίνεται απαραίτητο να σταλεί ένα τέτοιο μήνυμα, θα μπορούσε κάλλιστα να είχε διατυπωθεί κατά έναν τρόπο που να μην εκβιάζει ανύπαρκτες ομοφωνίες και να μην προσβάλλει, ούτε να καπελώνει κανέναν. Όπως άλλωστε έχει γίνει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν.>