Μερικές σκέψεις με αφορμή την προπαγάνδα υπέρ του αφηγήματος της φυσικής προέλευσης του SARS–CoV-2

Εξετάζοντας όλες τις παραμέτρους της υπόθεσης της προέλευσης του ιού συμπεραίνουμε ότι το διακύβευμά της είναι πολύ μεγάλο. Η ένταση της προπαγάνδας και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν –και συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται– σε παγκόσμιο επίπεδο για την κυριάρχηση του αφηγήματος της φυσικής προέλευσης του SARS-CoV-2 (παραπληροφόρηση, λογοκρισία, καταστολή), επαληθεύουν αυτό το συμπέρασμα.

Αν κάποιος εξετάσει προσεκτικά αυτήν την προπαγάνδα, θα παρατηρήσει ότι είναι εστιασμένη περισσότερο στην σπίλωση-απαξίωση της αντίθετης άποψης και λιγότερο στην απόδειξη αυτού που ισχυρίζεται. Στην πλειοψηφία της, η αρνητική αυτή προπαγάνδα είναι εστιασμένη στην πτυχή της αντίθετης άποψης που υποστηρίζει ότι ο ιός είναι ένα –μάλλον ατελές– εργαστηριακό κατασκεύασμα μίας σειράς πειραμάτων δημιουργίας χιμαιρικών ιών στην Wuhan της Κίνας.

Η προπαγάνδα στηρίχτηκε σε θεμέλια που εκ των υστέρων αποδείχθηκαν ότι ήταν σαθρά: τα λεγόμενα και γραφόμενα μίας κάστας καθεστωτικών επιστημόνων, στην συντριπτική τους πλειοψηφία Αμερικανοί και Κινέζοι, και οι ανακοινώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και των κρατικών υγειονομικών αρχών κυρίως των ΗΠΑ και δευτερευόντως της Κίνας.

Αρχικά, το σύνολο των μέσων μαζικής παραπληροφόρησης (ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά μέσα, κλπ) υποστήριξαν με σθεναρότητα το αφήγημα, ενώ τα antisocial media συνεισέφεραν με ζήλο στην διάδοση του, λογοκρίνοντας, αποσιωπώντας και καταστέλλοντας όλες τις φωνές που διαφωνούσαν με το αφήγημα ή έστω το αμφισβητούσαν. Στη συνέχεια, η αρχική μαζικότητα και σθεναρότητα της προπαγάνδας και της επιχείρησης κατάπνιξης κάθε διαφορετικής άποψης, υπαναχώρησαν.

Στη συνέχεια παραθέτουμε όσους λόγους σκεφτήκαμε ότι συνεισέφεραν σε αυτήν την υπαναχώρηση και γενικότερα στην αποτυχία της επίτευξης του σκοπού της προπαγάνδας, δηλαδή της ολικής επικράτησης του αφηγήματος:


1. Η επιλογή της τακτικής να παρουσιαστεί από τα μέσα μαζικής προπαγάνδας και από τα επιστημονικά περιοδικά της κυριαρχίας η φυσική προέλευση του ιού ως η μόνη έγκυρη, τεκμηριωμένη και αποδεδειγμένη επιστημονική άποψη.

Πολλά από αυτά τα μέσα στα άρθρα τους αναπαρήγαγαν δηλώσεις ενός μικρού αριθμού επιστημόνων (με αντικρουόμενα συμφέροντα), παρουσιάζοντας τις ως αναμφισβήτητα πορίσματα και ως την «άποψη της επιστήμης», επιχειρώντας να περάσουν το ψευδές μήνυμα ότι υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των επιστημόνων σχετικά με το θέμα της προέλευσης του ιού. Την ίδια στιγμή, ακύρωναν τον ίδιο τους τον ισχυρισμό, λέγοντας ότι η υπόθεση της φυσικής προέλευσης ότι είναι “η πιο πιθανή” και μην προσκομίζοντας αποδείξεις που να τον επιβεβαιώνουν. Σε πολλά από τα άρθρα τους ήταν εξόφθαλμη η αναντιστοιχία μεταξύ των συμπερασμάτων στα οποία κατέληγαν και των στοιχείων στα οποία αυτά είχαν βασιστεί.


2. Η επιλογή της τακτικής της υπέρμετρης δυσφήμισης των διαφορετικών πτυχών της υπόθεσης της μη φυσικής προέλευσης του SARS–CoV-2.

Η απόπειρα γελοιοποίησης της και ταύτισης της με την ακροδεξιά-υπερσυντηρητική ρητορική και τις γελοιότητες-ηλιθιότητες μερικών ανεγκέφαλων, ήταν από υπερβολική ως εμμονική. Οι δημοσιογράφοι που την υλοποίησαν χρησιμοποιούσαν ένα βαρετά επαναλαμβανόμενο λεξιλόγιο, συχνά με φτηνή ειρωνεία και απαξιωτικά ως προσβλητικά σχόλια, καθώς και με κατάχρηση ξεπερασμένων τακτικών συκοφάντησης και εντυπωσιασμού.


Με την υιοθέτηση της τακτικής αυτής επιχειρήθηκε να προσεγγιστεί ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού που είναι επιρρεπές σε αυτού του είδους την προπαγάνδα. Από την άλλη, η κατάχρηση της και η επίμονη άρνηση διαλόγου με την άλλη πλευρά, γέννησε ερωτηματικά σε πολλούς σκεπτόμενους ανθρώπους, ως προς τους σκοπούς αυτής της τακτικής. Εκτιμούμε ότι σε γενικές γραμμές και προς το παρόν έχει λειτουργήσει αρνητικά και για το αφήγημα και για τους εμπνευστές του.


3. Η δημοσιοποίηση της αλληλογραφίας των πρωταγωνιστών της κατασκευής του αφηγήματος έπαιξε βασικό ρόλο στην κατάρρευση του.

Από αυτήν προέκυψαν στοιχεία για το πώς αυτό «στήθηκε» από υψηλόβαθμα στελέχη κρατικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, ισχυρών ερευνητικών κέντρων και χρηματοδοτικών οργανισμών, με την συμμετοχή επιστημόνων με μεγάλο ιστορικό στα πειράματα κατασκευής χιμαιρικών ιών και στη διαπλοκή με την κορυφή της ιεραρχίας των κρατικών μηχανισμών των ΗΠΑ και της Κίνας, με το επιστημονικό και ακαδημαϊκό κατεστημένο και φυσικά με το υπερεθνικό κεφάλαιο.


4. Η αποκάλυψη ότι ένας από τους πρωταγωνιστές της κατασκευής του αφηγήματος ήταν ο μεσάζοντας της χρηματοδότησης για πολλά χρόνια πειραμάτων δημιουργίας εργαστηριακών ιών στην Wuhan από το κράτος των ΗΠΑ, ήταν κομβικής σημασίας για την κατάδειξη του τρόπου λειτουργίας αυτού του βρώμικου κυκλώματος. (Σ.σ. βλ. Απλόχερη χρηματοδότηση).


5. Οι παραπάνω αποκαλύψεις έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην αλλαγή στάσης –έστω και φαινομενικής– αρκετών συστημικών επιστημόνων.

Για παράδειγμα, ύστερα από αυτές, κάποιοι από αυτούς που είχαν υπογράψει την περίφημη ανοιχτή επιστολή υπέρ των κινέζων επιστημόνων, άλλαξαν ριζικά την στάση τους και έκαναν δηλώσεις «μετάνοιας», χωρίς όμως να εξηγούν σε αυτές τι τους έκανε να αλλάξουν στάση. Η υποκριτική αλλαγή στάσης τους όταν το καράβι άρχισε να βουλιάζει, συνεισέφερε στην κατάδειξη των σκοπιμοτήτων που κρύβονταν πίσω από τα παχιά τους λόγια.


6. Η ανυποληψία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), λόγω του γενικότερου ρόλου του ως υπερασπιστή των συμφερόντων των μεγάλων φαρμακευτικών και βιοτεχνολογικών εταιρειών και της φιλοκινεζικής του στάσης, η οποία κορυφώθηκε με την συμμετοχή του στο εγχείρημα της κατασκευής και διάδοσης του αφηγήματος και με τη γενικότερη πολιτική του από την αρχή της πανδημίας.


7. Η έλλειψη επιστημονικών μελετών στις οποίες να αναλύονται τα επιχειρήματα της άποψης που υπερασπίζεται την φυσική προέλευση του SARS–CoV-2.

Από τη μία, αυτά είναι λίγα και –κατά τη γνώμη μας– διάτρητα. Από την άλλη, η πλειοψηφία των επιστημόνων στον τομέα της ιολογίας δεν εμπλεκόταν άμεσα στα πειράματα γενετικού χειρισμού ιών, ούτε είχε μεγάλο βαθμό διαπλοκής με το κεφάλαιο και τους διαχειριστές της πολιτικής εξουσίας. Επομένως, δεν είχε λόγο να υποστηρίξει από την «πρώτη γραμμή» κάτι από το οποίο δεν είχε άμεσα οικονομικά συμφέροντα. Βέβαια, όλοι αυτοί οι επιστήμονες της «δεύτερης γραμμής», στην πλειοψηφία τους υποστήριξαν το αφήγημα είτε έμμεσα (με τη σιωπή τους) είτε άμεσα (με κάποιες σποραδικές δηλώσεις και αναρτήσεις σχολίων), έτσι ώστε να διασφαλίσουν την καλά αμειβόμενη θέση τους και τις κρατικές ή άλλες χρηματοδοτήσεις που λαμβάνουν εκτός από τον παχυλό μισθό τους.


8. Η μοναδική –ίσως– μελέτη που υπερασπίστηκε συνολικά το αφήγημα (υπο)γράφτηκε από πέντε επιστήμονες που έχουν στενότατες σχέσεις είτε με την Κίνα και τη Wuhan, είτε με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα στον τομέα της ιολογίας.

Αρχικά κάποιοι από αυτούς, σε ιδιωτικές συνομιλίες (μέσω emails) με ανώτατα στελέχη κρατικών οργανισμών των ΗΠΑ, είχαν εκφράσει υποψίες για την εργαστηριακή προέλευση του ιού. Όταν αποφασίστηκε να γίνει με συντονισμένο τρόπο η υπεράσπιση της φυσικής προέλευσης του ιού, ξαφνικά τους έφυγαν οι αμφιβολίες που είχαν εκφράσει στις ιδιωτικές τους συνομιλίες. Η δημοσιοποίηση των συνομιλιών αυτών εξέθεσε τόσο αυτούς όσο και το ίδιο το αφήγημα και έδειξε ότι κάτω από τον επιστημονικό τους μανδύα κρύβονται μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Η ίδια τους η μελέτη έχει αρκετά λογικά άλματα, πληθώρα πιθανολογιών και σε μερικά σημεία της αναντιστοιχία μεταξύ στοιχείων και συμπερασμάτων. Επίσης, σε αυτήν είναι φανερή η προσπάθεια τους να ακυρώσουν την αντίθετη άποψη παρά να εξετάσουν και τις δύο απόψεις σχετικά με την προέλευση του ιού.


9. Το γεγονός ότι την υπόθεση της φυσικής προέλευσης του ιού την υπερασπίστηκε το επιστημονικό κατεστημένο, ενώ την αντίθετη άποψη επιστήμονες που δεν έχουν οικονομικά συμφέροντα που να συνδέονται με αυτήν την υπόθεση, έπαιξε κάποιο ρόλο στην αποτυχία της επικράτησης του αφηγήματος, τουλάχιστον σε εκείνο το κομμάτι της κοινής γνώμης που δεν αρκείται στα επιφαινόμενα και εξετάζει και τις πολιτικές και οικονομικές πτυχές τέτοιων ζητημάτων. Οι πρώτοι ουσιαστικά υπερασπίζονταν τα πειράματα κατασκευής χιμαιρικών ιών και τους σκοπούς τους· οι δεύτεροι πρωτίστως μία επιστημονική άποψη. Φυσικά πίσω από και από τις δύο πλευρές υπάρχουν ιδεολογικές θέσεις. Αυτή που πρεσβεύουν οι πρώτοι είναι αυτή των αφεντικών τους: o νόμος του κέρδους. Αυτές που πρεσβεύουν οι δεύτεροι κυμαίνονται από την πλήρη εναντίωση στην καπιταλιστική βαρβαρότητα ως τον εξωραϊσμό της.


10. Οι παλινωδίες των μέσων μαζικής προπαγάνδας και των antisocial media.

Όσον αφορά στα πρώτα, για πάνω από ένα χρόνο προπαγάνδιζαν σθεναρά το αφήγημα της φυσικής προέλευσης και δυσφημούσαν με χυδαίο τρόπο όλες τις πτυχές της αντίθετης άποψης. Ύστερα από τις προαναφερόμενες αποκαλύψεις, όταν επικοινωνιακά –αλλά και ουσιαστικά– αυτές άρχιζαν να κερδίζουν έδαφος, κάποια από αυτά άλλαξαν στάση: Η “θεωρία συνωμοσίας” έγινε “μία πιθανή υπόθεση”. Όσο αφορά στα δεύτερα, «επιστρατεύτηκαν» και πήραν ενεργό μέρος στη μάχη της υπεράσπισης του αφηγήματος και των οικονομικών συμφερόντων που υπάρχουν πίσω του. Για περίπου ενάμισι χρόνο λογόκριναν, κατέστειλαν και αποσιώπησαν την αντίθετη άποψη με άμεσο τρόπο. Μετά τις προαναφερόμενες αποκαλύψεις και μετά την διάδοση των στοιχείων που συνηγορούν στην εργαστηριακή προέλευση του ιού, τροποποίησαν μερικώς τη στάση τους. Ο ρόλος και η στάση και των δύο αυτών δεκανικιών της εξουσίας δεν πέρασε απαρατήρητη από εκείνο το κομμάτι του κόσμου που αντιστέκεται στην αποχαύνωση και συνεχίζει να «συλλογάται ελεύθερα».


11. Αφήσαμε τελευταίο («last but not least») έναν πολύ σημαντικό –κατά την γνώμη μας– λόγο της μη επικράτησης του αφηγήματος. Διάφοροι επιστήμονες, ερευνητές και σκεπτόμενοι άνθρωποι, ως άτομα ή ως ομάδες, αψήφησαν τις απειλές, τους εκβιασμούς, την καταστολή, την λογοκρισία και γενικά την επίθεση που εξαπέλυσαν οι μικρές και μεγάλες εξουσίες ενάντια σε όσους εναντιώνονται στα σχέδια τους, και εξέφρασαν την άποψη τους δημόσια, αμφισβητώντας το αφήγημα με επιστημονικά στοιχεία.

Με βιβλία, επιστημονικές μελέτες, άρθρα επιστημονικού περιεχομένου και άλλες αναρτήσεις στο διαδίκτυο, όχι μόνο έκαναν γνωστά τα επιχειρήματα υπέρ της εργαστηριακής προέλευσης του ιού, αλλά και επεσήμαναν τους πραγματικούς σκοπούς για τους οποίους γίνονται τα πειράματα γενετικού χειρισμού ιών, καθώς και τους σοβαρούς κινδύνους που υπάρχουν για την ανθρωπότητα από την διενέργεια τους. Οι σκοποί τους δεν είναι κάποιο μυστικό που γνωρίζουν κάποιοι σκοτεινοί συνωμότες· είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την φύση του καπιταλιστικού συστήματος στην πιο ακραία του μορφή. Είναι οι ίδιοι λόγοι για τους οποίους αυτό το σάπιο σύστημα –και όσοι το υπερασπίζονται ή το ανέχονται– έχει θέσει σε κίνδυνο την ανθρώπινη ύπαρξη στον πλανήτη με την κλιματική αλλαγή.

Μπορεί το αφήγημα της φυσικής προέλευσης του SARS-CoV-2 να γνώρισε ήττες και μην επικράτησε ολοκληρωτικά, όμως, τόσο αυτό όσο και τα διάφορα άλλα ιδεολογήματα της εξουσίας, είχαν απήχηση στις μάζες. Για να το πούμε καλύτερα, η άποψη ότι ο ιός δεν μπορεί να έχει φυσική προέλευση ή ότι είναι πολύ πιθανό να έχει υποστεί εργαστηριακό χειρισμό, δεν υιοθετήθηκε ή δεν έφτασε ποτέ σε ένα μέρος της λεγόμενης κοινής γνώμης. Το γεγονός αυτό έχει διάφορες αιτίες. Κάποιες από τις αιτίες που μπορέσαμε να σκεφτούμε είναι γενικές και κάποιες άλλες σχετίζονται πιο άμεσα με το συγκεκριμένο ζήτημα. Όπως θα διαπιστώσετε πιο κάτω, μερικές από αυτές είναι επικαλυπτόμενες μεταξύ τους:

α. Με την εξαίρεση κάποιων βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα (κυρίως στα Αγγλικά), η άποψη ότι ο SARS-C0V-2 είναι (πιθανώς) ένας ιός που δεν έχει φυσική προέλευση, εκτέθηκε μόνο στο διαδίκτυο. Ένα μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού είτε δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, είτε δεν το χρησιμοποιεί (π.χ. κάποιοι ηλικιωμένοι άνθρωποι). Αυτό το τελευταίο κομμάτι υφίσταται την καθημερινή πλύση εγκεφάλου της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και δευτερευόντων του έντυπου Τύπου. Από τα μέσα αυτά απουσιάζει επιδεικτικά αυτή η άποψη. Τις ελάχιστες φορές που γίνεται αναφορά σε αυτήν, ταυτίζεται με “θεωρίες συνωμοσίας” ή παρουσιάζεται ως κάτι παράλογο και αντιεπιστημονικό ή ως μία παραφιλολογία. Όταν αυτοί οι άνθρωποι τύχει να ακούσουν ή να διαβάσουν κάτι σχετικό με αυτήν, υποσυνείδητα την κατατάσσουν σε αυτήν την κατηγορία. Η είδηση προσκρούει σε πολλαπλά στρώματα προπαγάνδας που έχουν σχηματιστεί και κατακαθίσει βαθιά μέσα στον εγκέφαλο τους. Η απόρριψη γίνεται για κάποιους άλλους λόγους, τους οποίους αναφέρουμε συνοπτικά στη συνέχεια.

β. Ακόμα και όταν το μήνυμα φτάσει στο αποδέκτη του, υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους μπορεί αυτός να το απορρίψει χωρίς καν να το εξετάσει. Ένας από αυτούς είναι η αδιαφορία ενός ολοένα και μεγαλύτερου μέρους του κόσμου να ασχοληθεί με θέματα που δεν άπτονται της άμεσης καθημερινότητάς του. Έχει καλλιεργηθεί η ψευδαίσθηση ότι αυτή δεν διαμορφώνεται ή δεν επηρεάζεται από τα υπόλοιπα πιο γενικά θέματα. Η εξουσία τονώνει την ψευδαίσθηση αυτή με μία άλλη ψευδαίσθηση: ότι αυτά τα τελευταία οφείλουμε να τα αφήνουμε στα χέρια των «ειδικών» και εμείς απλά να ακολουθούμε τη γνώμη και τις υποδείξεις τους. «Αυτοί ξέρουν»… Επίσης, την τονώνει στρέφοντας τους ανθρώπους σε μία πληθώρα ανούσιων και ανώδυνων πληροφοριών, ερεθισμάτων και ασχολιών, παρουσιάζοντας τα ως ένα μοντέρνο “lifestyle”. Ο σύγχρονος μαζάνθρωπος τις καταναλώνει αφειδώς για να γεμίσει το κενό της ύπαρξης του, πιστεύοντας ότι έτσι είναι μέσα στη μόδα της εποχής.

γ. Μία άλλη αιτία είναι η διανοητική ραθυμία. Για κοινωνικούς λόγους που δεν θα αναλύσουμε εδώ, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι έχουν αντικαταστήσει τον λόγο με την εικόνα, τον διάλογο με την ανταλλαγή σύντομων μηνυμάτων, την σκέψη με την απάθεια, την ανάγνωση με το σκρολάρισμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σταδιακά οι νευρώνες (νευρικά κύτταρα) του εγκεφάλου τους να αδρανούν. Μαζί τους αδρανούν και κάποιες εγκεφαλικές λειτουργίες, όπως ο λόγος και η συλλογιστική και αναγνωστική ικανότητα. Επομένως, όταν γίνονται αποδέκτες ενός μηνύματος που δεν είναι εντελώς απλοϊκό και επιφανειακό, το απορρίπτουν χωρίς δεύτερη σκέψη. Όσο ελκυστικό ή πιθανό και να ακούγεται το περιεχόμενο του, ο εγκέφαλος τους αρνείται να το επεξεργαστεί, έχοντας εθιστεί σε έναν άλλο τρόπο λειτουργίας. Η εξουσία ενισχύει αυτήν την συνθήκη, ανάγοντας τη σε μόδα, και οι μάζες έχουν τσιμπήσει το δόλωμα και το καταπίνουν αμάσητο για να είναι μέσα στη μόδα της εποχής.

δ. Μία αιτία της απροθυμίας του δέκτη να επεξεργαστεί κάποια μηνύματα σχετίζεται με τον γενικότερο ετεροκαθορισμό της ύπαρξης του και της ανάθεσης βασικών λειτουργιών της σε άλλους, σε «ειδικούς» κάθε είδους.

Έτσι, για παράδειγμα, στην πολιτική η ανάθεση έχει τη μορφή της εκπροσώπησης. Συνήθως, η απάντηση είναι ότι θεωρητικά η άμεση δημοκρατία είναι ορθή, αλλά στη σημερινή εποχή η εκπροσώπηση είναι αναπόφευκτη. Αυτό είναι ένα πρόσχημα που χρησιμοποιείται από κάποιον εθισμένο στην ανάθεση και στον ετεροκαθορισμό για να πείσει τον εαυτό του να συνεχίσει να ζει στην συνθήκη που έχει συνηθίσει να ζει. Αν πίστευε πραγματικά αυτόν τον ισχυρισμό, θα αγωνιζόταν να τον κάνει πράξη έστω στον δικό του μικρόκοσμο, ή τουλάχιστον δεν θα ενίσχυε την λογική της ανάθεσης συμμετέχοντας στις λειτουργίες της εκπροσώπησης.

Στην θρησκεία αυτή η λογική φαίνεται ακόμα καλύτερα. Μία από τις αρχές λειτουργίας αυτού που ονομάζουμε θρησκεία είναι αυτή του ετεροκαθορισμού. Κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν σε θεούς για μία σειρά λόγων. Ένας από αυτούς είναι η άρνηση τους να πάρουν ένα μέρος της ζωής τους στα χέρια τους, αφήνοντας το στα χέρια του θεού και των εκπροσώπων του. Αυτή η λογική του μεταφυσικού ετεροκαθορισμού και της ανάθεσης της ζωής του στα χέρια ενός ανώτερου όντος, ενός super «ειδικού», είναι πολύ βολική για τον διανοητικά ράθυμο και υποταγμένο άνθρωπο.

Η επιστήμη-τεχνολογία χρησιμοποιείται από την εξουσία με τέτοιο τρόπο ώστε να λειτουργεί ως μία νέα «θρησκεία». Μπορεί να έχουν αλλάξει οι εποχές και οι παλιές θρησκείες να μην έχουν την απήχηση που είχαν κάποτε, όμως ακόμα και σήμερα, στη σχέση του σύγχρονου μεταλλαγμένου ανθρώπου με τις νέες «θρησκείες» υπάρχουν κατάλοιπα της σχέσης που είχε ο άνθρωπος με τις παλιές.

Η σχέση που είχε ή έχει στις παλιές θρησκείες ο πιστός με το θεό του και τους ιερείς του, στην νέα αυτή «θρησκεία» την έχει ο σύγχρονος πιστός με την επιστήμη και τους επιστήμονες. Επειδή όμως υπάρχουν και αιρέσεις, το ορθό δόγμα είναι αυτό που πρεσβεύει το επίσημο ιερατείο της. Στην περίπτωση μας, αυτό είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Οι ιερείς είναι οι επιστήμονες που έχουν σπουδάσει το αντικείμενο τους στις σύγχρονες «θεολογικές» σχολές για να μάθουν να διακινούν με ευχέρεια τα προϊόντα των εταιριών αυτών. Όσοι επιστήμονες δεν συμφωνούν με τις απόψεις αυτού του νέου ιερατείου, αντιμετωπίζονται ως αιρετικοί. Όπως κάθε παλιά θρησκεία θέλει να μας πείσει ότι ο πραγματικός θεός είναι ο δικός της, έτσι και αυτή η νέα μεταμοντέρνα «θρησκεία» θέλει να μας πείσει πως ο δικός της λόγος είναι ο αυθεντικός και ο μόνος ορθός και πως οτιδήποτε άλλο δεν είναι επιστημονικό και δεν πρέπει να το εμπιστευόμαστε. Όπως στις παλιές θρησκείες ο πιστός είναι μέρος μίας αγέλης, έτσι και στις νέες «θρησκείες» ο σύγχρονος πιστός είναι μέρος της πλειοψηφικής αγελαίας μάζας που εμπιστεύεται άκριτα τα θέσφατα τους.

Πολλοί άνθρωποι, λοιπόν, μπορεί να μην έχουν μελετήσει σε βάθος την περίπτωση της προέλευσης του SARS-CoV-2, όμως μπορεί να διαισθάνονται ότι αυτά που λέει το νέο ιερατείο για φυσική προέλευση του ιού δεν είναι βάσιμα ή ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτά. Ωστόσο, δεν θα τα αμφισβητήσουν και δεν θα ψάξουν να διαβάσουν αυτά που πρεσβεύει η αντίθετη άποψη, επειδή δεν θέλουν να χαλάσουν τις σχέσεις που έχουν με αυτήν την νέα «θρησκεία». Αυθυποβάλλονται ότι πιστεύουν πχ ότι ο ιός δεν είναι εργαστηριακός, επειδή θέλουν να συνεχίσουν να είναι μέρος της πλειοψηφικής αγέλης. Δεν θέλουν να χάσουν την ασφάλεια που νιώθουν μέσα σε αυτήν. Γι’ αυτήν την ψευδαίσθηση ασφάλειας, μπορούν όχι μόνο να αποδεχτούν τα ιδεολογήματα της, αλλά ακόμα και να υπερασπιστούν, παραδίδοντας άνευ όρων όλη τους την ύπαρξη στην όποια νέα «θρησκεία» τους την υποσχεθεί.

Αυτός ο αλλοτριωμένος και υποταγμένος άνθρωπος θα απορρίψει το μήνυμα της άλλης άποψης χωρίς καν το εξετάσει, όχι για κάποιο λόγο που σχετίζεται με τη λογική, αλλά για λόγους υπαρξιακούς με μεγάλη δόση μεταφυσικής. Όμως, μιας που μιλήσαμε για μεταφυσική, καμία θρησκεία –παλιά ή νέα– δεν είναι ουδέτερη. Όλες ελέγχονται από την εξουσία. Οπότε κάθε φορά που ο σύγχρονος άνθρωπος παραδίδει ένα μέρος της ύπαρξης του σε κάποια από αυτές, ουσιαστικά το παραδίδει στην εξουσία, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τον ίδιο και για την αγέλη στην οποία ανήκει. Αυτό είναι κάτι που ποτέ καμιά εξουσία δεν πρόκειται να του πει.